Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
7. M. P r z e i d z i e c k a, O malopolskim malarstwie ikonowym w XIX wieku. Studia nad epilogicm sztuki cerkiewnej w diecezji przemyskiej i na terenach s¹siednich, Wroc³aw 1973, s. 28, 30. 8. R. B i s k u p s k i, Malarstwo ikonowe od XV do pierwszej polowy XVIl! wieku, "Polska Sztuka Ludowa" 1985, nr 3-4, s. 162. 9. P. ¯ o ³ t o w œ k yj, Ikonopys, [w:] Istorija ukrajinœkoho mystectwa w szesty tomach, t. 3. Kyjiw 1968, s. 226. ledynym znanym Zottowskiemu przedstawiciefem tego, takjego zdaniem wa¿nego œrodowiska 342 Podobnie Wasyl O t k o w y c z w dwóch artyku³ach, poœwiêconych przede wszystkim trzem obrazom Narodzenia Chrystusa ze zbiorów Muzeum Narodowego we Lwowie., które okreœla jako wytwory malarzy rybotyckich prze³omu XVII- XVIII w., uznaje Rybotycze za oœrodek na skalê miêdzynarodow¹. Jego zdaniem malarze rybotyccy pracuj¹ od drugiej po³owy XVII w. nie tylko dla najbli¿szych okolic swojego miasteczka, ale i dla odleg³ych terenów, w³¹cznie z po³o¿onymi w dzisiejszej S³owacji i Rumuniilo. W obu swych artyku³ach O t k o w y c z podaje nieznane wczeœniej imiê malarza Micha³a z Rybotycz, odnotowanego pod r. 1679. Niezale¿nie od O t k o w y c z a informacje o malarzu Michale, na podstawie tego samego Ÿród³a, podaje tak¿e ¯o³towœkitt. W innej swojej pracy ten¿e autor pisze o aktywnoœci rybotyckiego oœrodka malarskiego od po³owy XVII w.12 i wskazuje na pracê wielu malarzy rybotyckich na terenie Zakarpacia. Zreszt¹ z nazwiska w#mienia on tylko jedn¹ "znakomitoœæ" w postaci Iwana Szczyreckiego z Przemyœla. Naj- wiêcej uwagi malarstwu rybotyckiemu poœwiêci³, jak dotychczas, W. O t k o w y c z w swej niewielkiej ksi¹¿ce o kierunku ludowym malarstwa ukraiñskiego XVII- XVllI w. W niej autor przedstawi³ Rybotycze jako jeden z najbardziej znanych oœrodków malarstwa ludowegot4, twierdz¹c m.in., ¿e w ci¹gu dwóch wieków, od XVII poczynaj¹c, oœrodek ludowego malarstwa w Rybotyczach nie mia³ równych sobie co do popularnoœci wœród mieszkañców wielu gmin wiejskich i ma³ych mia- steczekl5. Dalej autor stwierdza, i¿ dzia³alnoœæ kilku pokoleñ malarzy rybotyckich wy- chodzi³a daleko poza ramy zjawiska o charakterze lokalnym. Pos³uguj¹c siê przewa¿nie materia³em porównawczym z XVIII w., O t k o w y c z podkreœla wyj¹tkowo szeroki zasiêg dzia³alnoœci malarzy rybotyckich, ³¹cz¹c z nimi wielk¹ iloœæ obrazów, zacho- wanych na Ukrainie, w Polsce, S³owacji i Rumunii. Z Rybotycz, albo przynajmniej z krêgu ich sztuki, autor wywodzi ca³¹ grupê rumuñskich malarzy ludowych XVIII w.ib. Wszystko to œwiadczy o sk³onnoœci do jak najszerszego traktowania samego pojêcia rybotyckiego oœrodka malarskiego. Te swoje pogl¹d# O t k o w y c z powtórzy³ we wstêpie do albumu ludowego malarstwa ukraiñskiego. Zapoznanie siê z dotychczasow¹ literatur¹ o malarstwie rybotyckim wyraŸnie pozwala stwierdziæ, i¿ istniej¹ce wypowiedzi na ten temat nie zosta³y ujête w œci- œle okreœlone ramy czasowe. Dlatego wewnêtrzna dynamika rozwoju tego œrodo- wiska malarskiego nie zosta³a ustalona, a rybotycki oœrodek malarski nie otrzyma³ œcis³ego okreœlenia chronologicznego. Jeszcze bardziej luŸny charakter ma zakres stylistyczny tego pojêcia. Wystêpuje tam bowiem d¹¿enie do jak najszerszej jego interpretacji, a¿ do okreœlania mianem malarstwa rybotyckiego niemal ca³ego zja- wiska malarstwa ikonowego w sztuce ludowej regionu pogranicza Polski, Rumu- nii, S³owacji i Ukrainy. I wreszcie trzeci aspekt, który zawa¿y³ na dwóch pierwszych. W omawianej literaturze Rybotycze s¹ najwyraŸniej wyizolowane ze malarskiego,jest "znakomity" malarz Iwan SzczyreEki z Przemyœla,autor czterech - jak twierdzi badacz - obrazów z r.1679w cerkwi œw.Jana we wsi Suchoj na Zakarpaciu. 10. W. O t k o w y c z. Twory rybotyckoji narodnoji szkofy malarstwa na Ukrajini, u Sfowaczczyni ta Rumuniji. [w:) Ukrajlnœke mystecnvo u mi¿narodnych zwjazkach.Do¿owtnewyj period. Kyjiw 1983, s.90-96; ten¿e,Kolekcija ikon rybotyckich mastierow iz Lwowskogo Muzieja Ukrajinskogo Iskusstwa, [w:), Pamiatniki Kultury, N#wyje ritkrytiju. Je¿egodnik 1983, Leningrad 1984, s. 323-333. 11. P.Z o ³ t o w œ k yj.Sfownik chudno¿nykiw,szczu praciuwaly nn Ukrajini w XIV-XVIll st.,[w:) ten¿e Chudo¿nie ¿yttia na Ukrajini w XVI-XVII/ st.,Kyjiw 1983,s.148. 12. Ten¿e,Ukrajinskyj ¿ywopys XVll-XVI//st.,Kyjiw 1978,s.280. 13. Ibidem,s.282. 14. W. Otkowycz,Narodna Ieczija w ukrajinœkr>mu ¿ywopysu XVII-XVll/ st.,Kyjiw /990,s.48. 15. Ibidem,s.48-49. 16. Ibidem,s.50. 17. Ukrajinœke nurodne malarshvo XIII-XX strJlit',Alb#m.Awtory-uporjadnyky W. I. S w i e n c i E k a, W. P.Otkowycz,Kyjiw 1991,s.17-18. 343 swego w³aœciwego kontekstu historyczno-kulturowego. Miejscowy oœrodek malar- ski przedstawiany jest tak, jakby tu¿ w pobli¿u nie by³o Przemyœla, stanowi¹cego wa¿ne centrum kultury religijnej i ¿ycia artystycznego. Na niepomiernych zachwytacb nad Rybotyczami ucierpia³ zreszt¹ nie tylko Przemyœl. Na podstawie badañ archi- walnych mo¿emy bowiem stwierdziæ, i¿ w drugiej po³owie XVII w. ca³kiem nieznany dotychczas oœrodek malarski istnia³ w Jaworowiels. WyraŸnie zarysowuj¹ siê jego powi¹zania z nieco lepiej znan¹, dziêki sygnaturom malarzy, S¹dow¹ Wiszni¹