Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

2. Klasyfikacja w�asno�ci Wyr�nia si� zwykle dwa zasadnicze rodzaje w�asno�ci: w�asno�� prywatn� i w�asno�� publiczn�. W�asno�� prywatna to tego rodzaju zbi�r uprawnie� w�asno�ciowych do okre�lonych obiekt�w, w kt�rym prawa w�asno�ci poszczeg�lnych jednostek s� - mimo pewnych ogranicze� w praktyce - ekskluzywne (wy��czne) i dobrowolnie transferowalne (przekazywalne); w�asno�� publiczna to zbi�r, w kt�rym prawa w�asno�ci jednostek nie s� ekskluzywne i dobrowolnie transferowalne. W przypadku prywatnej w�asno�ci okre�lonego obiektu dana jednostka mo�e wi�c wy��czy� innnych ludzi z korzystania z nale��cego do niej zbioru uprawnie� w�asno�ciowych odnosz�cych si� do tego� obiektu, a tak�e mo�e im ten zbi�r przekaza� (nieodp�atnie lub odp�atnie), natomiast w przypadku publicznej w�asno�ci tego obiektu dana jednostka nie mo�e ani wy��czy� innych ludzi z korzystania z owego zbioru uprawnie�, ani te� owego zbioru przekaza� im (np. sprzeda�). W�asno�� publiczna wi��e si� zatem ze znacznie wi�kszymi ograniczeniami praw poszczeg�lnych jednostek do danego obiektu ni� w�asno�� prywatna. Istotnym wyr�nikiem w�asno�ci prywatnej jest te� mo�liwo�� wyst�pienia przez w�a�ciciela na rynku w charakterze sprzedawcy danego obiektu w�asno�ci. Odr�bnym, w pewnym sensie po�rednim, rodzajem w�asno�ci, nie daj�cym si� jednoznacznie zakwalifikowa� ani do w�asno�ci prywatnej, ani do w�asno�ci publicznej, jest w�asno�� sp�tdzielcza. W przesz�o�ci traktowano j� cz�sto jako form� w�asno�ci publicznej (czy te� spo�ecznej). Zwolennicy tego podej�cia akcentowali przede wszystkim wsp�lne u�ytkowanie przez sp�dzielc�w okre�lonych obiekt�w w�asno�ci; cecha ta mia�a by� charakterystyczna r�wnie� dla innych form w�asno�ci publicznej, zw�aszcza dla w�asno�ci pa�stwowej, a r�wnocze�nie mia�a r�ni� sp�dzielczo�� od typowych form w�asno�ci prywatnej. Wsp�cze�nie podej�cie to wydaje si� mie� coraz s�absze uzasadnienie, zw�aszcza je�li chodzi o wiele kraj�w wysoko rozwini�tych. W krajach tych obserwuje si� utrzymywanie si� specyfiki w�asno�ci sp�dzielczej w por�wnaniu z w�asno�ci� pacistwow� (np. istnienie tzw. samorz�du sp�dzielczego), a r�wnocze�nie burzliwy rozw�j pewnych form zbiorowej w�asno�ci prywatnej (zw�aszcza r�nego typu sp�ek), przypominaj�cych pod wieloma wzgl�dami sp�dzielnie3. W�r�d cech W polskich statystykach wtasno�� sp�dzielcza zalicza si� obecnie do sektora prywatnego. odr�niaj�cych sp�dzielnie od typowych sp�ek prywatnych wymienia si� najcz�ciej dwie: (1) udzia�y w danej sp�dzielni, kt�re mog� wyst�powa� w postaci �rodk�w rzeczowych (np. maszyn, ziemi, budynk�w i �rodk�w finansowych) oraz pracy, nie s� zazwyczaj w pe�ni transferowalne, (2) wp�yw na zarz�dzanie sp�dzielni� nie jest bezpo�rednio powi�zany z wielko�ci� wniesionych udzia��w. W�asno�� mo�e wyst�powa� w r�nych formach instytucjonalno-prawnych. Na przyk�ad w�asno�� prywatna mo�e by� formalnie w�asno�ci� pojedynczych os�b, rodzin, firm oraz instytucji, ale mo�e te� by� w�asno�ci� zbiorow� (grupow�), tzn, wyst�powa� w postaci r�nego typu sp�eka. Je�li chodzi o sp�ki, to - zale�nie od przyj�tego kryterium - mo�na wyodr�bni� dwie (lub wi�cej) ich grupy czy te� kategorie. Z punktu widzenia odpowiedzialno�ci maj�tkowej wsp�lnik�w mo�na np. wyr�ni�: (1) sp�ki z nieograniczon� odpowiedzialno�ci�, w kt�rych poszczeg�lni wsp�lnicy odpowiadaj� za zobowi�zania sp�ki nie tylko wniesionymi do niej udzia�ami, lecz tak�e ca�ym swoim maj�tkiem, oraz (2) sp�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci� (w skr�cie: sp�ki z o.o.), w kt�rych poszczeg�lni wsp�lnicy odpowiadaj� za zobowi�zania sp�ki tylko do wysoko�ci swoich udzia��w w sp�ce. Form� mieszan� (po�redni�) z tego punktu widzenia s� tzw. sp�ki komandytowe, w kt�rych opr�cz wsp�lnik�w ponosz�cych zasadnicz� i najcz�ciej nieograniczon� odpowiedzialno�� za jej zobowi�zania wyst�puj� tak�e wsp�lnicy z ograniczon� odpowiedzialno�ci�. Pos�uguj�c si� nieco innymi kryteriami mo�na podzieli� sp�ki m.in. na: sp�ki cywilne (tworzone na podstawie kodeksu cywilnego) i sp�ki prawa handlowego (tworzone na podstawie kodeksu handlowego). Te drugie dziel� si� na: osobowe, przy tworzeniu kt�rych eksponuje si� w umowie sk�ad osobowy, oraz kapita�owe, w kt�rych eksponuje si� kapita� sp�ki w formie udzia��w (sp�ki z o.o.) lub akcji (sp�ki akcyjne). Sp�ka akcyjna, zwana cz�sto (zw�aszcza w Stanach Zjednoczonych) korporacj�, r�wnie� jest sp�k� z ograniczon� odpowiedzialno�ci� w tym sensie, �e odpowiedzialno�� poszczeg�lnych udzia�owc�w za jej zobowi�zania jest ograniczona do wysoko�ci ich udzia��w, ale od typowych sp�ek z o.o. r�ni si� m.in. tym, �e rozprowadza (emituje) swoje udzia�y kapita�owe w formie akcji, czyli papier�w warto�ciowych, kt�rych nabywcy (akcjonariusze) dysponuj� prawem do g�osu na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy (zazwyczaj proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji) oraz prawem do uczestnictwa w podziale cz�ci zysk�w sp�ki w postaci dywidend. W polskiej praktyce sp�ki osobowe obejmuj� sp�ki komandytowe i tzw. sp�ki jawne (kt�re pod wzgl�dem prawnym s� zbli�one do sp�ek cywilnych, przy czym w obydwu przypadkach s� to w zasadzie sp�ki z nieograniczon� odpowiedzialno�ci�), a sp�ki kapita�owe to sp�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci� oraz sp�ki akcyjne. Wyst�puj� r�wnie� sp�ki prywatne z du�ymi udzia 4 Szersz� charakterystyk� r�nego typu sp�ek prezentujemy w rozdziale sz�stym. j �ami skarbu pa�stwa, sp�ki z udzia�em kapita�u zagranicznego, w tym tzw. wsp�lne przedsi�wzi�cia ( joint-ventures), sp�ki ca�kowicie zagraniczne itp. W praktyce zr�nicowanie form instytucjonalno-prawnych odnosi si� r�wnie� do w�asno�ci publicznej oraz w�asno�ci sp�dzielczej. Ze wzgl�du na kryteria spo�eczno-ekonomiczne do g��wnych typ�w w�asno�ci prywatnej wsp�cze�nie mo�na zaliczy� w�asno�� kapitalistyczn�, drobnotowarow� i pracownicz�, a do w�asno�ci publicznej w�asno�� pa�stwow� i komunaln� (municypaln�). W�asno�� kapitalistyczna to, m�wi�c najkr�cej, prywatna w�asno�� kapita�u wykorzystywanego do prowadzenia dzia�alno�ci gospodarczej opartej na regularnym zatrudnianiu pracownik�w najemnych i nastawionej na osi�ganie mo�liwie najwi�kszego dochodu pieni�nego. Prowadz�cego tego typu dzia�alno�� przedsi�biorc� nazywamy kapitalist�, a uzyskiwany przez niego z tej dzia�alno�ci doch�d - zyskiem. W�asno�� kapitalistyczna przybiera w praktyce r�ne formy organizacyjno-prawne. Mo�emy tu wyr�ni� w szczeg�lno�ci: w�asno�� indywidualnego kapitalisty i kapitalistyczn� w�asno�� zbiorow� (grupow�)