Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Inne przestępstwa szczególnie często popełniane przeciwko osobom bliskim Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Agresja, do jakiej dochodzi po- między członkami grupy rodzinnej, powoduje, iż ofiarami zabójstw i mor- derstw, a zwłaszcza zabójstw w afekcie, czyli pod wpływem silnego wzburze- nia usprawiedliwionego okolicznościami (art. 148 KK), są osoby bliskie sprawcy czynu. Zabójstwo podlega karze od 8 lat pozbawienia wolności wzwyż, karze 25 lat pozbawienia wolności lub karze dożywotniego pozbawienia wolności. Morderstwo jest formą zabójstwa nacechowaną szczególnym okrucieństwem sprawcy i dokonaniem przez niego przestępstwa ze szczególnie niskich motywów i-,,,r , Inne przestępstwa szczególnie często popełniane... 151 albo też popełnienia go przy użyciu broni palnej. Sankcja za dokonanie mor- derstwa jest zaostrzona, sankcja zaś przewidziana za zabójstwo w afekcie zła- godzona, w stosunku do sankcji za zabójstwo. Dzieciobójstwo, czyli zabicie noworodka pod wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem porodu, znacznym zniekształceniem dziecka lub szczególnie trudną sytuacją osobistą oraz zabicie dziecka nienarodzonego (aborcja), to przestępstwa wypływające ze szczególnego rodzaju agresji, do- konywane wyłącznie w kręgu osób najbliższych. Warto podkreślić, iż za przerwanie ciąży z naruszeniem przepisów ustawy odpowiedzialność karną ponosi osoba, która przeprowadziła zabieg. Mogą też ponieść odpowiedzial- ność osoby namawiające kobietę do poddania się nielegalnej aborcji lub po- magające jej w tym. Matka dziecka, za której zgodą doszło do przerwania cią- ży, odpowiedzialności karnej nie ponosi. W konsekwencji konfliktów rodzinnych dochodzi często do popełniania przestępstw godzących w zdrowie pokrzywdzonych. Szczególnie groźnym jest spowodowanie u ofiary ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 KK) w posta- ci pozbawienia wzroku, słuchu, mowy, a także innego ciężkiego kalectwa, cięż- kiej nieuleczalnej lub długo trwałej choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, trwałego istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała. Sankcja jest surowsza (od 2 do 12 lat), jeżeli w następstwie zdarzenia ofiara przestępstwa zmarła. ,, u> ?:.. ; >-4-. ..?•;. Kara od 3 miesięcy do 5 lat grozi też za spowodowanie innych niż wy- mienione wyżej naruszeń czynności narządów ciała lub rozstroju zdrowia (art. 157 § 1 KK). Kodeks różnicuje sankcje za ten czyn w zależności od tego, ja- kie wywoła on skutki. Sankcja jest niższa, a ściganie przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego, gdy skutki czynu nie trwają dłużej niż 7 dni (grzywna, ograniczenie wolności do lat 2 - art. 157 § 2) lub jeśli sprawca działał nieumyślnie (grzywna, kara ograniczenia wolności lub jej pozbawie- nie do roku - art. 157 § 3). Jeśli skutki czynu trwają dłużej niż 7 dni, oskar- życielem w sprawie jest prokurator. Jeżeli zaś pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa z art. 157 § 3 odbywa się na jej wniosek. Kara do 3 lat pozbawienia wolności grozi za udział w bójce (połączone z naruszeniem nietykalności starcie co najmniej trzech osób, z których każda jest zarówno w roli napastnika, jak i napadniętego) lub pobiciu (czynne wy- stąpienie co najmniej dwóch osób przeciwko innej osobie lub osobom, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty ży- cia albo też ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub innego naruszenia czynno- ści narządu ciała, lub rozstroju zdrowia (art. 158 § 1 KK). ? . Przestępstwem jest sam udział w bójce lub pobiciu, nawet gdyby nie wy- wołał on u pokrzywdzonych wymienionych wyżej skutków. Jeżeli natomiast www.wsip.com.pl 152 Rozdział 10. Ochrona rodziny w przepisach prawa karnego dojdzie do następstwa w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub do śmierci człowieka, sankcja staje się surowsza (odpowiednio kara pozbawie- nia wolności od 6 miesięcy do 8 lat i od roku do lat 10). Z mocy art. 217 KK przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego jest również samo tylko uderzenie człowieka lub naruszenie jego nietykalno- ści cielesnej w inny sposób, a więc także takie zachowanie, które nie pozosta- wia na ciele ofiary żadnych śladów. Czynem karalnym na gruncie polskiego prawa (art. 160 KK) jest naraża- nie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkie uszko- dzenie ciała lub ciężki rozstrój zdrowia. W sposób szczególny dotyczy to sy- tuacji, kiedy sprawca ma obowiązek troszczenia się o osobę narażaną na niebezpieczeństwo (na przykład rodzice względem dzieci, wychowawca wo- bec wychowanka). Takim narażeniem może być na przykład pozostawienie małego dziecka samego w mieszkaniu na dłuższy czas (na dobę, dwie). Do popełnienia przestępstwa dochodzi już wówczas, gdy osoba pokrzywdzona została jedynie narażona na uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, do czego jednak nie doszło. Spośród przestępstw przeciwko wolności szczególną uwagę należy zwró- cić na groźbę karalną i zmuszanie. Karze pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności albo grzywny podlega ten, kto grozi innej osobie po- pełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę najbliższych, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona {groźba ka- ralna - art. 190 KK). Dobrem chronionym przed groźbą karalną jest wolność pojmowana jako wolność od strachu. Ściganie za to przestępstwo następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej. Karze podlega też czyn określany jako zmuszanie, polegający na stosowa- niu przemocy lub gróźb karalnych w celu zmuszania innej osoby do określo- nego działania, zaniechania lub znoszenia zachowania sprawcy. Rozdział XXV zawiera przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Najbardziej drastyczną formą naruszenia tej sfery jest zgwałcenie (art. 197 KK). Przestępstwo zgwałcenia popełnia ten, kto prze- mocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obco- wania płciowego (grozi za to kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności) lub też doprowadza w ten sposób ofiarę do poddania się innej niż obcowa- nie płciowe czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności (za- grożenie karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat). Sankcja jest zaostrzona (od 2 do 12 lat pozbawienia wolności) w przypadku, gdy spraw- ca zgwałcenia działa ze szczególnym okrucieństwem, które rozumiane jest jako zachowanie sprawcy znacznie wykraczające poza potrzebę przełama- nia oporu ofiary, zmierzające do poniżenia jej, zadania cierpień fizycznych -,->--? - • (->? Inne przestępstwa szczególnie często popełniane... 153 lub moralnych itp. oraz wówczas, gdy dopuszcza się on zgwałcenia, działa- jąc wspólnie z inną osobą