Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Dlatego niezależnie od tego, w jakim kraju świata Żyd przebywa, zawsze i wszędzie wyróżnia się przynależnością do kultury żydowskiej. Chrześcijaństwo natomiast nie ma nic wspólnego z pochodzeniem kulturowym lub rasowym, oznacza kosmopolityczną społeczność religijną, do której można należeć lub nie. Judaizm rozwinął się dzięki mocnym więzom albo przyrodzonym prawom i tylko z pozoru ma swoje korzenie w Kanaanie, ponieważ jego patriarchalne źródła sięgają starożytnej Mezopotamii. Trudno się więc dziwić, że w judaizmie połączyły się dawne tradycje mezopotamskie i kananejskie. Widzimy wyraźnie, jak relacje o prawdziwych zdarzeniach, takich jak Potop i zbudowanie arki, uległy chronologicznemu zagmatwaniu w dziełach kronikarzy spisujących je po upływie tak długiego czasu. Kiedy więc Stary Testament został napisany i przez kogo? Jak wiemy, początkowe wersety Księgi Rodzaju zostały skompilowane w VI wieku p.n.e., w jakieś 1,4 tysiąca lat po Abrahamie, 2 tysiące lat po Noem i 3,5 tysiąca lat po mezopotamskim potopie. Skąd zatem czerpano informacje o tych dawnych związkach genealogicznych? Kto zarejestrował i przechowywał przez tyle stuleci kroniki pokoleń patriarchów? Obecnie można odtworzyć drzewo genealogiczne przeciętnego człowieka do kilku pokoleń wstecz, potem zadanie staje się coraz trudniejsze, a czasem nawet wręcz niewykonalne. Ale w rodach arystokratycznych odtworzenie pochodzenia jest już o wiele prostsze, ponieważ drzewa genealogiczne od wieków znajdują się w rodzinnych archiwach. Dla autorów Starego Testamentu zadanie to w VI wieku p.n.e. także nie było trudne, bo następstwo patriarchów, poprzez Noego i Abrahama, odnotowywano równie skrupulatnie jak następstwo członków współczesnych rodów arystokratycznych, a ich potomkowie związani byli z królewskimi domami Egiptu i Judy. Ale najciekawsze jest nie to, że od najdawniejszych czasów prowadzono rejestry potomków tej wpływowej rodziny, lecz że zyskała ona miano „uprzywilejowanej" już 6 tysięcy lat temu, na długo przedtem, zanim Hebrajczycy zapisali swoją historię. Dlaczego tak było, dowiemy się, badając uświęcone dziedzictwo, które przeszło na Jezusa i dalej. Pięć pierwszych ksiąg Starego Testamentu: Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb i Księga Powtórzonego Prawa, noszą nazwę Tora (Prawo) lub Pentateuch (oznaczającą w języku greckim dzieło złożone z pięciu części). Powszechnie uważa się, że powstały z inspiracji nauką Mojżesza (XIV wiek p.n.e.), tak bowiem pisze w I wieku n.e. historyk Józef Flawiusz we wstępie do swego dzieła Dawne dzieje Izraela. Ale uczeni są w zasadzie zgodni co do tego, że nowoczesny Pentateuch jest pracą skompilowaną z różnych wcześniejszych kronik począwszy od IX wieku p.n.e. i po raz pierwszy zebranych w jedną całość w VI wieku p.n.e. Może rzeczywiście tak było, zwłaszcza że księgi zawieraj ą także prawo Mojżeszowe, ale jak się później przekonamy, ich historyczna treść sięga do znacznie starszych mezopotamskich kronik, a z Biblii wiemy, że w VI wieku p.n.e. wielu Izraelitów było zakładnikami Babilończyków. Druga Księga Królewska opowiada o obleganiu Jerozolimy w latach 606-586 p.n.e. przez mezopotamskiego króla Nabuchodonozora. Schwytał on judejskiego króla Jechoniasza, uprowadził do Babilonu „i przesiedlił na wygnanie całą Jerozolimę, mianowicie wszystkich książąt i wszystkich dzielnych wojowników, dziesięć tysięcy pojmanych, oraz wszystkich kowali i ślusarzy. Pozostała jedynie najuboższa ludność kraju" (Druga Księga Królewska 24:14). Stało się to rzekomo z rozkazu Jahwe, ponieważ pradziadek Jechoniasza król Manasses postawił świątynię Baalowi, synowi El Eljona. Ale skoro Jahwe i El Eljon byli synonimami Boga (pierwszy dla Hebrajczyków, drugi dla Kananejczyków), Manasses najwyraźniej obraził najwyższe bóstwo, składając hołd synowi Bożemu. Jakkolwiek interpretowano te wypadki w owym czasie, faktem jest, że Nabuchodonozor zrujnował Jerozolimę i Judę, zburzył też Wielką Świątynię Salomona. „Jedynie z powodu gniewu Pana przyszło to na Judę po to, by go odrzucić od oblicza Jego skutkiem grzechów Manassesa, odpowiednio do wszystkiego co popełnił" (Druga Księga Królewska 24:3). Od 586 roku p.n.e. ponad dziesięć tysięcy Izraelitów było niewolnikami Babilonu - w tym królowie, kapłani, prorocy i inne ważne osoby. Ich potomkowie pozostali tam jeszcze do 536 roku p.n.e., kiedy to 50-tysięczna grupa powróciła do Jerozolimy. To w Mezopotamii właśnie w VI wieku p.n.e. powstało wiele ksiąg Starego Testamentu, przy czym niemałą ich część stanowiły stare babilońskie kroniki oraz równie starodawna hebrajska Księga Prawa (stanowiąca trzon Księgi Powtórzonego Prawa), którą znalazł w Świątyni Jerozolimskiej arcykapłan Chilkiasz krótko przed inwazją Nabuchodonozora (Druga Księga Królewska 22:8). Choć zasadnicza część Starego Testamentu została skompilowana podczas niewoli babilońskiej, w II wieku p.n.e. dodano do niej niektóre inne księgi, na przykład Księgę Daniela. Nawet w I wieku n.e., już za życia Chrystusa, nie było jednolitego tekstu Biblii dostępnego dla wszystkich Żydów. Różne księgi istniały oddzielnie, o czym wiemy na podstawie trzydziestu ośmiu zwojów, na których spisano dziewiętnaście starotestamentowych ksiąg odnalezionych w Qumran w Judei w latach 1947 - 1951. Wśród nich znajduje się liczący siedem metrów hebrajski zwój zawierający Księgę Izajasza - najdłuższy ze wszystkich zwojów znad Morza Martwego. Pochodzi z 100 roku p.n.e. i jest najstarszym istniejącym tekstem biblijnym. Pierwszy zestaw połączonych ksiąg uznawanych powszechnie za hebrajską Biblię pojawił się po zburzeniu Jerozolimy przez rzymskiego wodza Tytusa Flawiusza w 70 roku n.e