Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Kiedy go zapytano, jakie są trzy najważniejsze rzeczy w sztuce krasomówczej, powtórzył trzykrotnie wyraz hypokrisis. To greckie słowo w swej długiej historii znaczyło kolejno: odpowiedź, przemawianie, deklamację, grę na scenie i udawanie. W znaczeniu dzisiejszym hipokryzja to właśnie obłuda, dwulicowość, nieszczerość. W ustach Demostenesa znaczyło to oczywiście, że nauczyć się krasomówstwa 12 można tylko przemawiając, przemawiając i jeszcze raz przemawiając. Znając już ten wzorzec, łatwo rozpoznamy dalsze odmiany. Oto na przykład jeden z przywódców Rewolucji Francuskiej, Danton, przemawiając w sierpniu roku 1792 we francuskim Zgromadzeniu Narodowym oświadczył, że tylko trzy rzeczy mogą zbawić Francję: odwaga, odwaga i jeszcze raz odwaga. W 1835 roku polityk i patriota irlandzki Daniel 0'Connell, przemawiając do wyborców w Dublinie, powiedział, że trzy rzeczy mogą wyzwolić Irlandię: agitacja, agitacja i jeszcze raz agitacja. Nie bez racji nazwano go później Wielkim Agitatorem. Wreszcie Leon Gambetta, polityk francuski, przemawiając w roku 1872 powiedział, że trzy rzeczy potrzebne są do osiągnięcia sukcesu: praca, praca i jeszcze raz praca. Historia tej formuły jest klasycznym przykładem na to, jak z powiedzenia zaskakującego trafnością i lapidarnością tworzy się w ustach kolejnych naśladowców banalny frazes. Puszka Pandory W mitologii greckiej tytan Prometeusz, przyjaciel ludzkości, wykradł ogień, aby ludzie mogli piec na nim mięso i ogrzewać się zimą przy ognisku. Ojciec bogów, Zeus, postanowił ukarać za to ludzi. Kazał boskiemu mechanikowi, Hefajstosowi, stworzyć ko- 2» 13 bietę, czterem wiatrom — tchnąć w nią życie, a wszystkim bogom — obdarzyć ją wszelkimi urokami kobiecości (stąd jej imię — Pandora — tj. ta, która otrzymała „wszystkie dary")- Sam Zeus do tych wdzięków dodał jej głupotę, złośliwość i nieposkromiona ciekawość, po czym kazał posłańcowi bogów, Hermesowi, odprowadzić Pandorę do brata Prometeusza, Epimeteusza, i pozostawić mu ją jako dar Zeusa. Wbrew radom brata (Prometeusz znaczy „przewidujący") Epimeteusz (tzn. „mądry po szkodzie") poślubił Pandorę. Również wbrew ostrzeżeniom Prometeusza Pandora otworzyła gliniane naczynie (puszkę) otrzymane od bogów w prezencie, w którym uwięzione były wszelkie nieszczęścia, jakie by mogły trapić ludzkość, takie jak Starość, Choroby, Obłęd, Złość i Namiętności. Wyleciały one z puszki i rozbiegły się po świecie, aby prześladować ludzi. Puszką Pandory nazywamy dziś sprawę, której poruszenie lub przedsięwzięcie wywołało bezlik nieoczekiwanie przykrych skutków: kłopotów, przykrości lub nieszczęść. Do trzech razy sztuka Liczba trzy uważana była od zarania dziejów za magiczną lub świętą. Filozof grecki Pitagoras uważał ją za liczbę doskonałą, wyrażającą „początek, środek i koniec" i dlatego uczynił z niej symbol bóstwa. Znaczenie Trójcy nie ogranicza się tylko do chrześcijaństwa. Hinduska Trimurti to Brahma-Stwórca, Wisz-nu- Zachowawca życia i Siva-Niszczyciel. Świat grecki był pod władzą trzech bogów: Zeus-Niebo, Posejdon - Morze i Hades - Królestwo Zmarłych. Ta ulubiona liczba występuje w trzech Parkach, trzech 14 Gracjach, trzech Harpiach itd., aż do... Trzech muszkieterów Dumasa. Przykłady aforyzmów będących wyliczankami trójkowymi można czerpać pełną garścią z kultur Wschodu i Zachodu. „Są trzy rzeczy, które certię" powiada filozof Lao- cy „pierwsza — to łagodność, druga — wstrzemięźliwość, trzecia — skromność". Mędrzec Konfucjusz mówi natomiast: „Nienawidzę tych, którzy sądzą, że mądrość to wścibskie mieszanie się do cudzych spraw, że odwaga to brutalność i że uczciwość to donosicielstwo". Biblijnemu królowi Salomonowi przypisywano aforyzm następujący: „Trzy rzeczy wyganiają człowieka z domu: dym (tj. dymiący piec), woda (czyli cieknący dach) i zła żona". W biblijnej Księdze przypowieści czytamy: „Trzy rzeczy są dla mnie trudne, a czwartej zgoła nie wiem: drogi orłowej w powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętu pośród morza i drogi męża w młodości". należy się wystrzegać: pieniacza, pochlebcy i pyszałka". „Trzy zawody przetrwają do końca świata: piekarza, piwowara i balwierza". „Trzem rzeczom nie należy wierzyć: kobiecie, gdy płacze, kupcowi, gdy przysięga i pijakowi, gdy się modli". „Trzy najpiękniejsze rzeczy na świecie to: statek z rozwiniętymi żaglami, rycerz w pełnej zbroi i korpulentna niewiasta". „Trzy osoby to za wiele na dochowanie sekretu i za mało na zabawę". „Trzy rzeczy kosztują drogo: miłość do psów, pieszczoty kochanki i najazd nieprzyjaciela". „Trzy rzeczy należy czynić szybko: uciekać przed zarazą, wycofywać się z kłótni i łapać muchy"