Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

d) Albańska Prawosławna Diecezja w Ameryce została utworzona przez emigrantów z Albanii po tym, jak w kraju tym zapanował reżym komunistyczny, który zdelegalizował wszystkie związki religijne. Grupa ok. 5100 wiernych prawosławnych Albańczyków w utworzonej w latach sześćdziesiątych Diecezji (centrum — m. Newton, Mass. USA), skupionych w 2 parafiach, przyjęła jurysdykcję Patriarchatu Ekumenicznego (Konstantynopolitańskiego). e) Białoruska Rada (Konsylium) Kościołów Prawosławnych w Ameryce Północnej stoi na czele 4 parafii prawosławnych Białorusinów w USA, zarządzanych przez administratora rezydującego w South River (stan New Jersey, USA). Poprzez bezpośrednią przynależność do Greckiej Prawosławnej Archidiecezji Północnej i Południowej Ameryki jest ta grupa białoruskich prawosławnych w USA pod jurysdykcją Patriarchatu Ekumenicznego. 4. Czwartą grupę Kościołów prawosławnych we współczesnym świecie tworzą te, których status kanoniczny nie został dotychczas uregulowany. Zdaniem R. G. Robertsona (op. cit., s. 69—79) są wśród nich: a) Staroobrzędowcy — prawosławni rosyjscy, którzy nie przyjęli reform wprowadzonych do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, za co w roku 1667 obłożeni zostali anatemą (klątwą). Byli konsekwentnie prześladowani przez władze carskie, cerkiewne i świeckie. Staroobrzędowcy dzielili się na ponad 12 grup. 41 z których najbardziej znanymi są: „popowcy", korzystający z usług księży (duchownych, „popów") i zachowujący sakramenty, oraz „bezpopowcy", nie uznający sakramentów i księży. Podejmowano próby pogodzenia staroobrzędowców z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym w roku 1929, w okresie II wojny światowej i w roku 1971, kiedy zdjęto z nich klątwę, co jednak nie doprowadziło do połączenia obu Kościołów. Staroobrzędowców rozsianych po całym świecie jest ok. 2 500 000, w samej Ameryce Północnej istnieje 6 grup-parafii, są też grupy staroobrzędowców w Polsce (zob. wyżej). b) Rosyjska Cerkiew Prawosławna poza Rosją grupuje ok. 150 000 emigrantów rosyjskich, którzy nie uznają zwierzchności Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, a ich status kanoniczny nie został uregulowany. Na czele Cerkwi stoi metropolita zwany prymasem Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej poza Rosją, rezydujący w Nowym Jorku. Według informacji podanej przez R. G. Robertsona (op. cit., s. 72), w USA ma ta Cerkiew 109 parafii (grup wiernych), w Kanadzie — 19, w Wielkiej Brytanii — 10, w Australii — 20 i w Nowej Zelandii — 2. c) Ukraińska Cerkiew Prawosławna mogła powstać w czasach najnowszych, dopiero po powstaniu niezależnego państwa ukraińskiego po I wojnie światowej. Patriarchat Moskiewski od XVIII wieku całkowicie podporządkował sobie Cerkiew prawosławną na Ukrainie. Była ona bezwzględnie rusyfikowana. Pragnienie narodu ukraińskiego zachowania w kulcie religijnym własnych tradycji, obyczajów, wymowy tekstów liturgicznych, języka ojczystego kazań wciąż było żywe, ale trudne i prawie niemożliwe do spełnienia w warunkach samodzierża-wia carsko-rosyjskiego, gdzie nie uznawano żadnej samodzielności ukraińskiej kultury ani odrębności narodu ukraińskiego. Po upadku imperium rosyjskiego odradzać się zaczęła państwowość ukraińska. Pojawiła się również nadzieja na uniezależnienie się Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej w postaci autonomii czy autokefalii. Już w roku 1917 powstała w Kijowie Wszech ukraińska Rada Cerkiewna, która miała na celu utworzenie Autokefalicznej Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej. W styczniu 1919 roku ogłoszono w Kijowie autokefalię Prawosławnej Cerkwi na Ukrainie z odpowiednio sformułowaną ustawą. Ale jej realizacja była utrudniona, ponieważ Ukraina wkrótce znalazła się pod rządami Sowietów. Duchowieństwo na Ukrainie, rosyjskie lub bardzo zrusyfikowane, sprzeciwiało się tej idei, brakowało też możliwości mianowania biskupów dla Ukraińskiej Cerkwi Autokefalicznej. Dopiero w roku 1921 odbył się w Kijowie sobór cerkiewny, na którym postanowiono wyświęcić biskupów przez „nałożenie rąk" (rukopołożennid) obecnych na soborze duchownych bez biskupiej „chirotonii". Taką praktykę stosowano wtedy, kiedy nie było możliwości kanonicznego wyświęcenia biskupów, co w historii Kościoła prawosławnego zdarzało się sporadycznie. W ten sposób wyświęcono na biskupów dwóch wybitnych duchownych — Wasyla Łepkiwskiego i Nestora kwi pat gdzie j met: polir> -ogłoś r C . zosta? d i ul 42 Szarajewskiego, którzy z kolei wyświęcili następnych 27 biskupów dla Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej, uniezależnionej od Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Wasyl Łepkiwski został pierwszym metropolitą Ukraińskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej, która cieszyła się na Ukrainie popularnością ze względu na jej charakter narodowy w odnawianiu tradycji staroukraińskich i wprowadzenie do kultu religijnego języka ukraińskiego. W roku 1927, w okresie względnych swobód narodowych i religijnych w ZSRR, w tej Cerkwi działało już ponad 10 000 duchownych. W tym czasie na Ukrainie istniała obok Autokefalicznej Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej również Rosyjska Cerkiew Prawosławna, podporządkowana patriarsze moskiewskiemu. W roku 1928 na polecenie rządu sowieckiego rozpoczęto bezwzględne prześladowanie Ukraińskiej Cerkwi Autokefalicznej. W roku 1930 nie było już żadnego jej biskupa, a księży zsyłano, aresztowano, torturowano. Jedyny biskup został przy życiu tylko dlatego, że w roku 1925 wyjechał do Kanady i USA, gdzie kontynuował dzieło autokefalii Cerkwi ukraińskiej wśród emigrantów w krajach zamorskich. Do niedawna więc Autokefaliczna Ukraińska Cerkiew Prawosławna trwała jedynie na emigracji. Po II wojnie światowej ster władzy w tej Cerkwi przejął metropolita Mstysław Skrypnyk, który wkrótce po uzyskaniu przez Ukrainę politycznej niezależności, już w warunkach suwerennego państwa ukraińskiego ogłoszony został patriarchą kijowskim i Całej Ukrainy (zmarł w roku 1993). Cerkiew ta odradza się obecnie na Ukrainie, ale jej status kanoniczny nie został do końca wyklarowany