Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Osie (suast1, snas ty) k� s� blach� okute (o kowani). Ko�a obr�czami �elaznemi okute (ob r ucz i na ko�esach), piasty r�wnie� w�zkiemi (t. j. na 1" szerokiemi) obr�czkami (obruczyki) po pod same sprychy wzmocnione, po ko�cach za� piast szerszemi blachami opatrzone, a wewn�trz piast po obydw�ch ko�cach maj� wbite buksy �elazne (bukszi). W ko�cach osi, na dziurki ich zak�adaj� si� lony czyli ko�a�ki �elazne (zako�esnykj by ustrzedz spadni�cie k� z osi. Do tylnej osi s� przypasowane drewniane podtoki (pidtoki) d�ugo�ci 6'. - W tych podtokach na ko�cu zrobiona dziura na 1 bal w przeci�ciu wielka, blach� obita, ma zwi�zek z przedni� osi�, na kt�rej mie�ci si� znacznej wielko�ci kawa? drzewa (n a-sad) maj�cy podobn� dziur� jak w podtokach, blach� tak�e obit�. Pionowo do niej znajduje si� i w osi taka� dziura, przez kt�r� przechodzi sworze� (swore�, plur. swimi) �elazny wraz z desk� (pom�styna) i nasadem. Do tak z�o�onego ju� wozu dodaje si� dwie drabin (drabyny) po 4 �okci d�ugich a 24" szerokich, kt�re podpierane s� czterema luszniami, jednym ko�cem przytwierdzonemi do osi a drugim ko�cem do drabin. Do wozu zak�ada si� dyszel ze �nicami (doszel v. dysze? zo sny-ciamy), na kt�rych ko�cu jest podyjma (podojma) opieraj�ca si� o podtoki, aby dyszel nie opada� na ziemi�. Na dyszlu w ma-��m oddaleniu od przednich k�, jest sztelwaga (sztelwaha) ma�ym sworzeniem na �rodku przymocowana, a po jej ko�cach s� wisz�ce na k�kach �elaznych orczyki, na kt�re zak�ada si� postronki od szleji (sz�yi) lub chomont (chomuty). Na przedniej osi jest tak�e ko�owr�t (ko�o wory fi do kierowania i nawracania dyszla tak w praw� jak i lew� stron�. W�z wo�owy tern tylko r�ni si� od ko�skiego, �e w miejsce dyszla ze sztelwaga i orczjkami, osadzony jest przy nim inny zwany wije, do obydw�ch osi przednich za�o�ony, ca�kiem drewniany, maj�cy na ko�cu wyd�ubane dwie dziury pod�u�ne w pewnej od siebie odleg�o�ci, w kt�re wchodzi pry tyka utrzymuj�ca jarzmo do zaprz�gania wo��w. Jarzmo (jarmo) po wi�kszej cz�ci zrobione z drzewa jaworowego, czasem z lipowego lub osikowego. Cz�� jarzma przytykaj�ca do wo�owego karku winna by� wyrobiona dok�adnie a�eby dobrze przystawa�a i karku nie nadwer�a�a. Dolna cz�� jarzma nazywa si� podgarlic� (pidhor �y ci a): obiedwie cz��ci spojone s� z sob� snozami, a po ko�cach gdzie wo�om wk�adaj� szyj� s� ko�ki (ki�ki) do wyci�gania, kt�re maj� tak�e nazw�: zanozy. Sanki sk�adaj� si� z dw�ch grabowydi po�oz�w (po�o z iv); po�o�y te s� to wygi�te bale w kt�re wbijaj� si� cztery d�bowe s�upki (kopyla) na 15" d�ugie; na te s�upki stawiaj� si� na-moro�nie, a obydwie cz�ci sanek spaja si� wi�zami z brzeziny (wiezy) wygi�tenii. Do ko�skich sanek przyprawia si� dyszel, a orczyki u�ewkami (u�evkie) s� przykr�cone, albo u maj�tniejszych �elazem przykowane. Wo�owe sanki zamiast dyszla maj� ho�obli, kt�rych jeden dr��ek do jednego, a drugi 68 69 do drugiego kopyla s� przytwierdzone, a w ko�cach razem zbite ko�kami; dziury na pritiki takie, jak przy wo�owym wozie. Robi� tak�e sanki z drzewa wykopanego z korzeniem (kopany ci), a sanki takie s� nier�wnie mocniejsze od po�ozowych. Praca. Przemys�. W zimie opr�cz rob�t oko�o domu, w stodole i. i d. zajmuje si� tak�e wie�niak wybijaniem przer�bli w lodzie, kt�r� to czynno�� nazywaj�: p�oni� (p o �on y ty) stawy i rzeki. S�u�ba dworska nast�puj�cy (mniej lub wi�cej liczny) obejmuje personal: lokaj (s�uha), stangret (firman), karbowy (star szyj par ob ok), parobek (n aj myt), str� (storo�), kucharz (ku eh ar), gumienny (humennyj), polowy (pol o wyj), le�ny (pobere�nyk), oracz i poganiacz (p�uhator i poho-nycz), pastuch, swyniar, parobcy od wo��w i koni (wo-lary i fornali). Kobiety s�u��ce, pr�cz klucznicy, s�: kucharka dla parobk�w (gospodeni), nia�ka, najmy czka, dziewki do dojenia (divkie) i t. d. U w�o�cianina ogranicza si� personal ten na n�jmycie i najmyczce. Pr�cz tego s� we wsi: karczmarz (arendar, orendar), budnik czyli cha�upnik (komir-nyk), bartnik (pasicznyk) i t. d. - Pod Ko�omyj�, ku g�rom, m�ody parobek nazywany bywa �egi�. Rzemios�u ma�o si� ch�op pokucki oddaje, t�m bardziej, �e zr�czniejszych znajduje w ka�dem rzemie�le (l�ejsz�m) wsp�zawodnik�w, �yd�w, - w garbarstwie i mydlarstwie, Ormijan. Najwi�cej jeszcze w�r�d w�o�cian znajdujemy kowali, lubo i tych lud najcz�ciej (osobliwie w g�rach) nazywa Cyganami, nie dla ich oszustwa, lecz dla tego, �e lud w og�le rzemios�o to uwa�a za specyalno�� cyga�sk�. Wi�kszo�� te� cygan�w istotnie si� niem trudni. �e jednak przemys� domowy, nietylko w g�raah ale i na Pokuciu dolnym dosy� jest rozwini�ty, pokaza�a to Wystawa etnogr. w Ko�omyji. Obok warstat�w tkackich ') (np. z Knia�- dwora, �abiego) i prz�dzy konopnej cie�szej i grubszej (z Pe-czyni�yna), obok narz�dzi jak: derhawka, hrebi� do der-han i a (szczotka do czesania prz�dzy), kosz�w r�nych, sprz�t�w, �erdek, kociub, i t. p., widziano tu wystawione: p��tno z Myszyna, Rosochacza, Pilyp�w, Kluczowa wielkiego (pow. Ko�om.); skater ty (skatry. skaterkie, obrusy i pokrowce czyli kapy) z Ko�omyji, Knia�dwora, Peczyni�yna (pow. Ko�om.), Be-�e�uji (pow. Sniat.), Wierzchniakowiec (pow. Bor
