Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Sulla. Były to już lata wczesnej młodości Cezara. W tym czasie Rzym prowadził również wojny (w sumie trzy) z Mi-trydatesem VI Eupatorem (120—63), królem Fontu, o rozszerzenie panowania rzymskiego na Wschodzie. Zyski z tych wojen rzymskie warstwy rządzące postanowiły zagarnąć dla siebie i z tego względu senat powierzył namiestnictwo prowincji Azji oraz naczelne dowództwo w pierwszej wojnie z Mitrydatesem (89—84) Lucjuszowi Korneliuszowi Sulli, przedstawicielowi jednego z najstarszych arystokratycznych rodów rzymskich. Sulla pierwsze kroki w dziedzinie wojskowości stawiał pod doświadczonym kierownictwem Gajusza Mariusza, z pochodzenia plebejusza, XXII SULLA wybitnego reformatora armii rzymskiej, znakomitego wodza, który przez swoje zwycięstwa nad plemionami Teu-tonów (102 r. p.n.e.) i Cymbrów (101 r. p.n.e.) na dłuższy czas oddalił od Rzymu zagrożenie germańskie. Mariusz, który był jednym z głównych filarów stronnictwa popularów wrogiego nobilom, był ożeniony z ciotką Cezara Julią i spowinowacony z nim, dzięki temu Cezar miał przed sobą otwartą drogę do kariery politycznej po stronie popularów. I rzeczywiście, kiedy Cezar zaledwie osiągnął siedemnasty rok życia, niedługo po śmierci ojca w 86 r., został desygnowany na kapłana Jowisza (flamen Dialis) przez swego wuja Mariusza i jego najbliższego współtowarzysza, Lucjusza Korneliusza Cynnę, czterokrotnego konsula, przez co jawnie przyznał się do stronnictwa popularów. Jednakże w objęciu tej funkcji przeszkodziła mu niespodziewana śmierć Mariusza, po której z nową siłą rozgorzały walki pomiędzy popularami z Cynną na czele a optymatami pod wodzą Sulli. Cezar związał się z popularami i, być może, z tego powodu zerwał swoje zaręczyny z Kossucją z zamożnej rodziny ze stanu ekwitów i ożenił się w 84 r. z córką Cynny, który niedługo potem zginął z rąk własnych żołnierzy w An-konie, podczas przygotowań do wyprawy przeciw Sulli. Walki z Sullą trwały do 82 r., kiedy przy Bramie Kol-lińskiej (Porta Collina) pod Rzymem stronników Mariusza doszczętnie rozbito, tak że tylko nieliczni zdołali ratować się ucieczką, a ich ówczesny przywódca, syn Mariusza, też Gajusz Mariusz, konsul z 82 roku, popełnił samobójstwo. Zwycięski przywódca optymatów zaczął bezwzględnie i krwawo rozprawiać się ze swymi pokonanymi przeciwnikami. Przede wszystkim kazał ogłosić listy proskrypcyjne, w wyniku czego straciło życie 90-ciu senatorów oraz 1600 ekwitów, nie licząc wielu tysięcy żołnierzy Mariusza wymordowanych po wzięciu ich przez Sullę do niewoli. TERROR SULLAŃSKI XXIII -ii Nastały czasy okrutnej dyktatury Sulli (82—79), które charakteryzuje wzmocnienie znaczenia senatu oczyszczonego z wszelkich demokratycznie nastrojonych elementów oraz daleko idące ograniczenie uprawnień zgromadzeń ludowych i poważne uszczuplenie prerogatyw trybunów ludowych. Wyjazd Cezara na Wschód. Początkowo Cezar umknął uwagi zajętego krwawym terrorem Sulli, gdyż “wśród przeprowadzanych masowych mordów i wielkiej ilości innych zająć Sulla Cezara przeoczył" (P l u t., Caesar, l, przekł. M. (Dróżka). Ale kiedy Cezar, nie bacząc na ówczesną sytuację polityczną “ośmielił się jeszcze raz wystąpić publicznie ze swoją kandydaturą do urzędu kapłańskiego, mimo że nie bardzo nawet osiągał pełny wiek młodzieńczy" (P l u t., Caesar, l, przekł. M. Brożka), Sulla o nim przypomniał sobie i zażądał, by natychmiast rozwiódł się z Kornelią, jako córką jego politycznego wroga, czemu Cezar jednak stanowczo się sprzeciwił. Sulla spowodował, że Cezar przy wyborach przepadł, i wówczas, czując się zagrożony poszukał schronienia w górzystym kraju Sabinów. Ponieważ choroba, na którą wtedy zapadł, nie pozwalała mu na dalsze ukrywanie się, został wytropiony przez przeszukujących te okolice żołnierzy Sulli i tylko dzięki przekupieniu dowódcy tego oddziału, niejakiego Korneliusza Fa-gity, nie dostał się w ręce dyktatora. Był to 82 rok. Tymczasem Sulla pod wpływem starań ze strony krewnych i powinowatych Cezara, jak Mamerka Emiliusza i Aureliusza Kotty, a nawet wstawiennictwa kapłanek Westy, Cezara ułaskawił, choć z wielką niechęcią. , W tej sytuacji, zwłaszcza gdy terror sullański przybierał na zasięgu, rozmiarach i gwałtowności, Cezarowi nie pozostawało nic innego, jak opuścić Italię i wstąpić do służby wojskowej na Wschodzie, gdzie toczyła się, druga z kolei, wojna z Mitrydatesem VI, królem Pontu (83—$2). XXIV CEZAR NA WSCHODZIE Tutaj otrzymał Cezar od swego dowódcy pretora Mi-nucjusza Thermusa zadanie wyjednania u Nikomedesa, króla Bitynii, pomocy dla Rzymian w postaci floty morskiej. Bardzo młody jeszcze Cezar wywiązał się z poleconego zadania należycie, ale dwukrotny dłuższy pobyt jego na dworze znanego z rozpustnego trybu życia i w dodatku zupełnie nie interesującego się kobietami władcy Bitynii, rzucił na całe życie Cezara cień niedwuznacznych podejrzeń, które on, być może, usiłował rozwiać przy pomocy licznych, często pełnych rozgłosu romansów, niekiedy wprost prowokacyjnie ryzykownych, jak w przypadku Mu-cji, żony Pompejusza. Niektórzy, a między nimi nie brakło lubującego się w plotkach Cycerona, próbowali wyciągnąć z tego dla siebie jakieś korzyści polityczne. Podczas wojny z Mitrydatesem Cezar dał się poznać także jako żołnierz o wielkiej odwadze osobistej i nawet za uratowanie podczas szturmu jednej z twierdz na Les-bos życia obywatela rzymskiego otrzymał z rąk swego dowódcy Thermusa najwyższe rzymskie odznaczenie bojowe w postaci tzw. wieńca obywatelskiego (corona cwica). Powrót Cezara do Rzymu. W 78 roku, na wiadomość o śmierci Sulli, Cezar niezwłocznie powrócił do Rzymu i tu, opowiadając się po stronie popularów, rozpoczął działalność przeciw znajdującym się u władzy optymatom. Dla zyskania rozgłosu zaczai występować w procesach sądowych, bądź broniąc pociąganych do odpowiedzialności sądowej przez optymatów ich przeciwników politycznych, bądź oskarżając w odwecie przedstawicieli rządzącej oligarchii