Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Import Japonii obejmował w 75% energię, surowce i żywność, a tylko w 25% wyroby przemysłowe. Udział tych wyrobów w produkcie krajowym brutto kształtował się w granicach 3%, czyli prawie dziesięciokrotnie mniej niż w innych krajach rozwiniętych gospodarczo. W trzecim etapie, obejmującym drugą połowę lat osiemdziesiątych i lata dziewięćdziesiąte, Japonia znacznie zwiększyła import wyrobów przemysłowych i zliberalizowała go, rezygnując także z metod pośredniego oddziaływania. Zostało to spowodowane silną pozycją konkurencyjną Japonii na rynkach międzynarodowych, a ponadto presją ze strony Stanów Zjednoczonych i państw Unii Europejskiej. Japonia podpisała jednocześnie liczne zobowiązania wynikające z Rundy Tokijskiej i Rundy Urugwajskiej, nakazujące likwidację ograniczeń w handlu zagranicznym, w tym także parataryfowych i pozataryfowych. 12.3. Zagraniczna i międzynarodowa polityka ekonomiczna krajów nowo uprzemysłowionych Pojęcie krajów nowo uprzemysłowionych Przez pojęcie krajów nowo uprzemysłowionych będziemy rozumieli kraje tradycyjnie słabo rozwinięte, które w warunkach wysokiego tempa rozwoju dokonują dogłębnych zmian strukturalnych w gospodarce. Krajów takich jest kilkanaście12. Są one klasyfikowane w kilku generacjach. Do pierwszej należą: Korea Południowa, Tajwan, Hongkong, Singapur, Brazylia i Meksyk. Do drugiej: Tajlandia, Indonezja, Malezja, Filipiny, Cypr i Jordania. Do trzeciej: Indie, Egipt, Argentyna i Chile. Pierwsza generacja krajów przyspieszyła tempo rozwoju i rozpoczęła proces restrukturyzacji gospodarki jeszcze w połowie lat sześćdziesiątych, druga generacja — na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, a trzecia — w drugiej połowie lat osiemdziesiątych. Strategia rozwoju otwartego Cechą wspólną wszystkich tych trzech generacji krajów jest zastosowanie strategii rozwoju „otwartego", składającej się z trzech podstawowych faz. Pierwszą fazę stanowi określenie możliwości specjalizacji eksportowej pod kątem potrzeb i wymagań rynków zagranicznych. Fazę drugą stanowi ukształtowanie struktury produkcji według kryterium specjalizacji międzynarodowej. Fazą trzecią jest prowadzenie polityki ekspansji eksportowej. W takim ujęciu istnieje pełna tożsamość fazy trzeciej i pierwszej, umożliwiająca krajom nowo uprzemysłowionym szybki rozwój handlu zagranicznego i utrzymanie równowagi bilansu handlowego13. Strategia ta gwarantuje bowiem rozwój takiej działalności gospodarczej, która w przypadku eksportu minimalizuje nakłady ponoszone w kraju i maksymalizuje ceny uzyskiwane na rynkach zagranicznych. Jednocześnie jej efektem jest rezygnacja z rozwoju produkcji o kosztach przewyższających ceny płacone na rynkach zagranicznych za towary importowane. Strategię rozwoju otwartego ilustruje rysunek 12.2. W kolejnych generacjach krajów nowo uprzemysłowionych strategia ta podlegała pewnym korektom, choć jej istota pozostawała zgodna z pierwotnymi założeniami. Zmieniały się bowiem warunki konkurencji na rynku 12 Zob. L. Ciamaga, Światowa gospodarka..., jw., s. 140-141; Gospodarka światowa, red. P. Bożyk, jw., s. 289-390; J. Kulig, Dylematy polityki dostosowawczej w Trzecim Świecie, jw., s. 38 i nast. 13 Zob. P. Bożyk, Którędy do Europy?, Graf-Punkt, Warszawa 1993, s. 10. 356 Rysunek 12.2 Strategia rozwoju otwartego Analiza potrzeb Kształtowanie Polityka ekspansji gospodarki światowej w kraju Fazai Faza 2 Faza 3 światowym, a w ślad za tym —możliwości wchodzenia na ten rynek nowych producentów wyrobów przemysłowych. Dotyczyło to przede wszystkim zmieniających się potrzeb i możliwości gospodarki światowej. Pierwsza generacja krajów nowo uprzemysłowionych mogła w połowie lat sześćdziesiątych rozpocząć ekspansję eksportową od specjalizacji w produkcji, której inni jeszcze nie wytwarzali, a więc od wchodzenia w tzw. luki rynkowe, bądź też od konkurencji ceną (sprzedaży po niższych cenach). Natomiast trzecia generacja krajów nowo uprzemysłowionych u schyłku XX w