Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Zanim przejdziemy do rozpatrzenia zosobna każdej z wyżej wymienionych organizacji, winniśmy uczynić pobieżnie kilka uwag ogólnych, które dotyczą ich wszystkich z racji tej, że członkami ich (z wyjątkiem Niezależnych Socjalistów) są osoby pochodzenia wyłącznie żydowskiego. Żydzi, jak zauważono powszechnie, w swej masie są zazwy- czaj nastrojeni krytycznie w odniesieniu głównie do życia swego otoczenia aryjskiego, Taki niechętny stosunek do form bytu otoczenia, śród któ- rego żydzi obcują, częściowo wpłynął, że we wszystkich ruchach rewolucyjnych już od zarania wieków żywioł żydowski odgrywał wielce wpływową, a jak chcą niektórzy, decydującą rolę, Okres ostatnich lat kilkunastu dawał pod tym względem zwłaszcza wielce przekonywujące dowody. 8 Szereg wybitnych osób nawet z pośród samych żydów zwró- cił na to zjawisko uwagę. Jako wielce ciekawe, bo wychodzące z pod pióra samego żyda, a przytem dające dużo do myślenia z racji wyjątkowej i szezerej analizy psycho)ogji i charakteru żydów wogóle, są uwagi, poświęcone pośrednio odnośnej sprawie przez Abrama Idelson'a, jednego z najwybitniejszych przywódców ruchu syjo- nistycznego na terenie b. państwa rosyjskiego. W artykule, omawiającym stulecie urodzin Karola Marksa 1). A. Idelson, wbrew swej inteneji, daje ujemną cha- rakterystykę żydów wogóle, a niety)ko tych, którzy biorą ofi- cjalny udział w ruchach rewolucyjnych. "W samym końcu zeszłego stulecia, pisze Idelson, śród ży- dostwa w Niemczech dała się już stwierdzić kategorja żydów, będących pośrednimi typami między starem żydostwem, , a nową cywilizacją europejską. Nowe to środowisko żydowskie nie jest zdolne do rozpłynięcia s?ę w ogólnern otoczeniu. To n:e są ani żydzi, ani europejezycy, mówi on. Ta kategorja )udzi jakby stworzona jest do tego, aby być przednią placówlcą dla wszyst- kich społecznych eksperymentów i doświadezeń. Od starego ży- dostwa ta kategorja typów zachowała brak poczucia rzeczywi- stości... Żyd żyje książką, cytatą, fantazją z przeszłości, a w od- niesieniu do przyszłości on nie jest zdolny do obserwacji, do doświadczenia, do rzeczowej analizy... Rzeczywistość z całą swoją różnorodnością dla żyda jest niedostępna. Drzewo, mówi Idelson, staje się w pojęciu żyda drzewem ty)ko wówezas, gdy on taki wniosek wyprowadził z jakiejś logicznej formułki: Żyd skłonny jest głównie do pojęć oderwanych. I kiedy żyd znajdzie się właśnie w cudzem środowisku, to on więcej odrywa się od życia realnego, gdyż mu brakuje więzi z tem ńowem życiem... D)a żyda wszystko jest oderwaną formułką, a stąd płynie jego całkowita pewność co do słuszności jego stanowiska, stąd po- chodzi jego brak wątpliwości i wszelkich wahań, brak poszuki- wań, zazwyczaj właściwych ludziom, pracującym nad życiem, czerpiącym z jego różnorodnych przejawów swoje twórcze dąż- ności. Lecz pozatem u żydów, którzy znaleźli się w tem nowem życiu, pisze on, jest jeszcze jedna właściwość: oni są pozbawieni 1) "Razswiet" (Berlin) Nr. 49/1923 t, organ syjonistyczny w języku rosy jskim. 9 tradycji, w odróżnieniu od otoczenia, które nie jest zdolne da uwolnienia się od niej... ţedy żyd tępi szlachtę lub burżuazję, on nie żałuje tego piękna życia i wyższej kultury, których wy- razicielami były te warStwy, W żydzie pozostała z przeszłości jedynie nienawiść do istniejącego stanu rzeczy, który żawszę był dlą niego wstrętny. ţI(/szystko to razem wzięte czyni z żydów typ głównie rewolucyjny, ściślej mówiąc, typ okresu niszezenia; niż twórczości, poniewai twórczość nie może odbywać się sza- blonowo i na podstawie wypracowanych formułek. We wszyst- kich rewolucjach, poczynając od zeszłego stulecia, a kończąc na obecnej rosyjskiej, ten typ żydowski bierze w nich udział, odgrywa w nich dużą rolę, stanowi częstokroć duszę tego ruchu, w zależności od odporności i rozwoju umysłowego tych mas, śród których on działa i), "Do tej kategorji typów, pisze Idelson, należał również Ka- rol Marks" (jak wiadoxno, żyd,-przyp. autora). Przytoczone wyżej możliwie dosłownie niektóre ustępy z pierwszej ezęści owego artykułu, uzasadniają tylko częściowo przyczyny owego kieroWniezego udziału żydów w ruchach rewo= lucyjnych, a więc pośrednio również w organizacjach wywro- towych. Abram Idelson nie poţsza (zresztą artykuł jego nie miał na celu wyjaśnienia odnośnego zjawiska w całej rozciągłości) innych pobudek, skłąniających ich do udziału w akcji rewolu- cyjnej: Chodzi nam tutaj o wysunięcie jedynie pobudek natury na- ejonalistycznej, mianowicie wyczucie potrzeb rozwiązania w ten a nie inny sposób zagadnienia żţůdowskiego w krajach "diaspory" (rozproszenia). Śród żydów (i to, niety)ko z obozu t. zw. wywrotowego) do ostatnich ezasów istniała opinja, że całkowita poprawa warun- ków bytu społeczeństwa żydowskiego w "diasporze" możliwa ') Porównaj "Państwo żydewskie" Teodora Herzl'a. wyd. Jardenji w 1917 r. Warszawa, Krćlev.ska 43. ".,. prócz tego wytmarzamy bezustannie średnią inteliţeneję, nie znajdującą zas;osowańia swyeh sił i stanowiącą dlatego takie same niebezpieczeństwo społeczne, jak nasze wzrastajţce bo- gactwa. Wykutnteeni i niezomożmi żydzi obecnie przechodzą Wazyscy do socjnlizma. I bitwa socjalna odbędzie się przez to na naszych plecach. gdyż zóyt mybicne miejeea zajmujemy zaró,eno w obozie kapitalietycznym, jak i Jocjalafyczngm." (str. 24) 8 Szereg wybitnych osób nawet z pośród samych żydów zwró- cił na to zjawisko uwagę, Jako wielce ciekawe, bo wychodzące z pod pióra samego żyda, a przytem dające dużo do myślenia z racji wyjątkowej i szezerej analizy psychologji i charakteru żydów wogóle, są uwagi, poświęcone pośrednio odnośnej sprawie przez Abrama Idelson'a, jednego z najwybitniejszych przywódców ruchu syjo- nistycznego na terenie b. państwa rosyjskiego. W artykule, omawiającym stulecie urodzin Karola Marksa'). A. Idelson, wbrew swej intencji, daje ujemną cha- rakterystykę żydów wogóle, a nietylko tych, którzy biorą ofi- cjalny udział w ruchach rewolucyjnych