Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

W 46 r. był razem z Cezarem w Afryce, w 45 otrzymał godność najwyższego kapłana (pontifac mań-mus) i w tym charakterze podejmował u siebie w domu arcykapłańskim (domus regla) w dniu 15 marca 44 r. (Idy Marcowe) Cezara oraz Spurynnę. Po śmierci Cezara z rąk konserwatywnych spiskowców opowiedział się po stronie Oktawiana. W 36 r. kazał odbudować z przepychem domus regia zniszczoną przez pożar. Zmarł przypuszczalnie ok. 20r.pji.e. 27 28 Był poruszany zarówno żaglami, jak i wiosłami. Do własnej ochrony, natomiast ochroną floty powierzył okrętom rodyjskim (Cass. Dio XII; XIII 5). 29 Niewątpliwe chodzi tu o twierdzą o tej samej nazwie, wymienioną przez Strabona (17,779), który podaje, że twierdza Chersonesos odległa jest od Aleksandrii i od Nekropolis o 70 stadiów (11,5 km). Sama nazwa występuje w kilku formach, jak Cherronesus, Chersonesus i Chersonensus. 30 Czyli po godz. 17. 31 Patrz 1, 1. 32 Cezar dla zapewnienia sobie swobody poruszania się na morzu podpalił flotę aleksandryjczyków (patrz Caes., b. civ. III 111, 2-6). Spłonęły wówczas 72 okręty stojące w porcie oraz te, które znajdowały się w stoczni. 33 Jeden krok rzymski (passus) = 1,48 m. 34 Z portu Eunostus (= szczęśliwy powrót). 35 W starożytności były różne poglądy wśród geografów w związku z granicą między Afryką a Azją. Jedni uważali, że przebiega ona przez międzymorze, zwane dziś sueskim, dla innych tworzył ją Nil, niektórzy widzieli tę granicę bardziej na zachodzie i cały Egipt zaliczali do Azji, jak np. Sallustiusz (b. ług. 19, 3), który pisze: „idąc wzdłuż morza koło Karabatmon, która to miejscowość oddziela Egipt od Afryki" (przeł. K. Kumaniecki). 36 To jest Faros, na której znajdowało się przedmieście Aleksandrii. Latarnia morska, stojąca na skale we wschodniej części wyspy, od samego początku była w rękach Cezara, który osadził tu swój garnizon (Caes., b. civ. III 112). Stąd można kontrolować wejście do Wielkiego Portu. 37 Jeźdźcy galliccy, podobnie jak i germańscy, w razie potrzeby zeskakiwali z koni i walczyli jako piechota. 38 Liczba niewątpliwie zawyżona. 39 Wyspę Faros Cezar zajął 20 listopada 48 r. 40 21 listopada 48 r. 41 Stały one na wschodniej stronie Heptastadionu w Wielkim Porcie (Cass. Dio. XIX 3), częściowo tuż przy samej grobli. Po stronie zachodniej w porcie Eunostus znajdowały się okręty aleksandryjczyków. 42 Aleksandryjczycy wypłynęli nieco dalej w kierunku Faros, a więc zaszli z prawego boku tych żołnierzy Cezara, którzy walczyli zwróceni przodem do portu Eunostus. 43 Cezar, jak podaje Swetoniusz (Div. Iul. 64), kiedy zorientował się, że łodzi, w której się znalazł, grozi zatonięcie wskutek przeciążenia, „skoczył do morza i przepłynął dwieście kroków (296 m) do najbliższego statku, ze wzniesioną lewą ręką, aby pisma, które trzymał nie zamokły; w zębach trzymał swój płaszcz generalski, aby nie stał się łupem wroga" (przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska). Natomiast według Diona Kassjusza (XLII 40, 5) i Florusa (II 13, 59) płaszcz ten dostał się jednak w ręce aleksandryjczyków, którzy w przekonaniu, że Cezar utonął, pełni radości uroczyście go spalili. 44 Bitwa na tej grobli, zwanej Heptastadion, miała miejsce 21 listopada 48 r. 45 Tekst uszkodzony. 46 Chodzi o młodocianego Ptolemeusza XIV Dionizosa. 47 To jest przez Arsynoę. 48 Chodzi o utratę niepodległości przez Egipt 49 Ptolemeusz XIV miał wtedy, jak podaje Appian (b. c. II 84), dopiero 13 lat, a więc był o pięć lat młodszy od Kleopatry (Plut, Anton. 86). 50 Było to 1 grudnia 48 r. 51 Miasto egipskie na zachód od dziś. Abukir. 52 Był ojcem późniejszego cesarza Nerona. Swetoniusz (Tib. 4) podaje, że jako ,.kwestor G. Cezara, w czasie wojny aleksandryjskiej dowodzący flotą, walnie przyczynił się do zwycięstwa" (przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska). Dion Kas-sjusz (XLII 40, 6) pisze, że zwycięstwo w tej bitwie morskiej było wyłącznie jego zasługą 53 Bitwa pod Kanopus została rozegrana 19 grudnia 48 r. 54 Syn bogatego Pergameńczyka Menodotosa oraz Celtyjki Adobogionidy, adoptowany przez Mitrydatesa VI Eupatora i stąd jego imię. Nadmieniano również, że podawał się za naturalnego syna Mitrydatesa VI. W 59 r. przebywał w Rzymie, a w 48 r., w czasie wojny aleksandryjskiej Cezar posłał go po posiłki do Azji Mn. W 47 r. zaś przez zdobycie Pelu-zjum i Memfis pomógł Cezarowi w pokonaniu Ptolemeusza XIV Dionizosa. Cezar dał mu tetrarchię Trokmijczyków oraz królestwo Bosporańskie, które odebrał Farnacesowi. Został pokonany i zabity przez Asandrosa, zięcia Farnace-sa,w47r. 55 Ważna twierdza egipska u ujścia wschodniego odgałęzienia Nilu (dziś. arab. Tell Farama, kopt Peremon ze staro-egipskiegoPer^mon = dom Amona). 5616 stycznia 47 r. 57 Zasługi Mitrydatesa, tutaj tak mocno podkreślone, znacznie pomniejszył Józef Flawiusz, który w swoich Dawnych dziejach Izraela (Antiąuitates Iudaicae XIV, VIII 1) pisze: „Kiedy po śmierci Pompejusza i zwycięstwie nad nim odniesionym Cezar toczył wojnę w Egipcie, liczne usługi oddal mu z woli Hirkana Antypater, który był zarządcą Żydów. Mitrydates bowiem Pergameński, który ciągnął z wojskiem na pomoc, stal pod Askalonem, nie mogąc przebić się pod Peluzjum. Wtenczas nadciągnął Antypater z trzema tysiącami ciężkozbrojnej piechoty żydowskiej i ponadto nakłonił przywódców arabskich, aby mu także przyszli z pomocą. Za jego staraniem wszyscy władcy syryjscy udzielili mu wsparcia, nie chcąc ustępować innym w okazywaniu swojej usłużności Cezarowi