Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

hos-podarstwo MoBdawii wizaB z Polsk hoBd lenny, powtarzany siedmiokrotnie za |ycia JagieBBy49. Niebagatelnym impulsem migracyjnym byB bez wtpienia napór Turków OsmaDskich na BaBkany, narastajc wBa[nie na przeBomie XIV i XV w. Nale|y te| u[wiadomi sobie wag handlu z MoBdawi i przez MoBdawi z BaBkanami i Turcj dla rozwoju Lwowa, od 1408 r. posiadajcego przywilej i monopol handlowy na szlaku moBdawskim i faktori w Suczawie50. Kontakty handlowe i polityczne wspomagaBy obecno[ kleru katolickiego z Polski podejmujcego misj w MoBdawii51. Wska|my |yw prac dominikanów w Serecie (po 1387), podlegBych wikariuszowi zakonu we Lwowie, obsadzane przez polskich franciszkanów, a potem dominikanów biskupstwo w Serecie (1371 1412), a nastpnie biskupstwo w Suczawie (od 1414). ZaBo|ono te| wiele parafii miejskich. Nie wolno te| lekcewa|y bliskich wizi prawosBawia w MoBdawii (szczególnie po zaBo|eniu metropolii w Suczawie po 1402 r.) ze wspóBwyznawcami na Rusi Czerwonej. Nale|y uprzytomni sobie, |e MoBdawi obejmowaBa wówczas rozlegBa penetracja kultury ruskiego prawosBawia. Cerkiew moBdawska oczywi[cie u|ywaBa w liturgii jzyka staro-cerkiewno-sBowiaDskiego, a teksty ruskie byBy powszechnie dostpne. Ju| wychodzc ze swych krain macierzystych WoBosi byli przeniknici kultur sBowiaDsk, po cz[ci o baBkaDskim rodowodzie, po cz[ci ruskim. Nie nale|y wic si dziwi szybkiej do[ rutenizacji imion, tym bardziej, |e wikszo[ z nich pozostawaBa w zasigu oddziaBywania Cerkwi PrawosBawnej. Niezale|nie od tego, czy kierunek migracji wiódB wic z Wgier (Marmarosz), czy przez Wgry (Bereg, Ung, Zemplin), czy wprost z MoBdawii, |ycie polityczne i gospodarcze sprzyjaBo jej nasileniu. Oceniam równie|, |e pierwsze lokacje wsi przyznawanych WoBochom do pocz. XV w. pozostawiaj im du| swobod w okre[laniu systemu prawnego i organizacyjnego 48 A. Fas tnc ht, op. cii., s. 277 278. 49 A. JabBonowski, op. cii., s. 19 i 23. 50 Ibid., s. 32; F. Jaworski, Lwów za JagieBBy, Lwów 1910, s. 11. 51 W. Abraham, Biskupstwa BaciDskie w MoBdawii w wieku XIV i XV, Lwów 1902. 210 Tadeusz Trajdos Pocztki osadnictwa...  std wstrzemizliwo[ odpowiednich formuB dokumentów. Prawo woBoskie nie przychodzi do Królestwa Polskiego w postaci gotowej. Jest dopiero tutaj formuBowane i wzbogacone, dlatego darmo by szuka w pierwszych dokumentach jego opisu i definicji. Dopiero po pewnym czasie obserwacji i do[wiadczeD nadania mówi ju| jasno o prawie i zwyczajach WoBochów, przy czym wpByw prawa niemieckiego wyraznie pogBbia si z biegiem XV w. Uwa|am te|, |e pierwsze nadania w olbrzymiej wikszo[ci akcentuj pastersko-lc[ny profil gospodarki woBoskiej. Natomiast w zakresie relacji prawnych midzy wBadc a ziemianami woBoskimi umowa, czyli przywilej donacyjny (czasem i lokacyjny), ma brzmienie identyczne, jak w przypadku ziemian polskich czy ruskich, tj. przekazuje im wBasno[ dziedziczn na prawach sBu|by rycerskiej i osobistej rezydencji, z utrzymaniem zwykBych [wiadczeD dla króla. Nie ma tu |adnych osobliwo[ci, mo|e z wyjtkiem zbrojnych pocztów Buczniczych (wida byBa to ulubiona broD WoBochów) i czasem danin baranich. Cz[ zasiedlonych tu rodzin ziemian woBoskich szybko ulegBa asymilacji w gronie polskiej szlachty katolickiej, inne na jaki[ czas rutenizuj si. Ziemianie, którym powierzono organizacj wiosek na prawie niemieckim, byli ju| zazwyczaj katolikami i nie ró|nili si od swych polskich ssiadów