* * * 2...

�YLAKI BO�CZYN DOLNYCH �ylakami nazywamy trwa�e, organiczne rozszerzenie �y� w postaci sznur�w, splot�w lub k��bk�w. �ylaki stanowi� jedn� z najcz�stszych chor�b. Stwierdza si� je u oko�o 10-15% ludzi, a po 40 roku �ycia u 30%, cz�ciej u kobiet. Zmiany �ylakowate s� procesem nieodwracalnym, post�puj�cym, wskutek narastaj�cej niewydolno�ci �y� powierzchownych, przeszywaj�cych i w ko�cu g��bokich. W miar� up�ywu lat z obecno�ci� �ylak�w s� zwi�zane coraz liczniejsze powik�ania, wymagaj�ce d�ugotrwa�ego leczenia i powoduj�ce trwa�e inwalidztwo. Dlatego te� �ylaki mo�na zaliczy� do chor�b spo�ecznych. Uwzgl�dniaj�c czynniki usposabiaj�ce odr�nia si� �ylaki: - pierwotne, wyst�puj�ce przy prawid�owym stanie �y� g��bokich, - wt�rne, b�d�ce nast�pstwem niedro�no�ci �y� g��bokich lub przetoki t�tniczo-�ylnej . W obr�bie �ylak�w pierwotnych wyr�niamy: - �ylaki siateczkowate i miote�kowate, - �ylaki g��wnego pnia �y�y odpiszczelowej i odstrza�kowej, - �ylaki odga��zie� �y�y odpiszczelowej i odstrza�kowej, - �ylaki �y�y biodrowej wewn�trznej. Etiologia �ylaki powstaj� w wyniku zaburzenia stosunku mi�dzy ci�nieniem krwi w �yle a wytrzyma�o�ci� jej �ciany. Do czynnik�w os�abiaj�cych �cian� �y� b�d� zwi�kszaj�c� w niej ci�nienie krwi nale��: - w�a�ciwo�ci konstytucjonalne - dziedziczne, wiod�ce do nieprawid�owego ukszta�towania zastawek (wg opracowa� bazylejskich wynosz� ok. 77,15%). - obci��enie statyczne "niefizjologiczny tryb �ycia" - tj. praca stoj�ca, ma�a aktywno�� ruchowa. Do czynnik�w pot�guj�cych objawy choroby �ylakowej nale��: - wzmo�one ci�nienie �r�dbrzuszne, - porody, - przebyte choroby �y�, - przetoki t�tniczo-�ylne, - alkoholizm, - oty�o��, - przyjmowanie estrogen�w (�r. antykoncepcyjne). W�a�ciwo�ci konstytucjonalne przejawiaj� si� w atonii niekt�rych tkanek, zw�aszcza w��kien spr�ystych (elastopatia), czego wyrazem mog� by�: �ylaki ko�czyn dolnych, odbytu, powr�zka nasiennego oraz p�askostopie, przepukliny, opuszczenie trzewi. Najcz�ciej jednak �ylakom ko�czyn dolnych towarzysz� �ylaki odbytu i p�askie stopy. Postawa stoj�ca cz�owiekajest bardzo wa�nym czynnikiem usposabiaj�cym do powstania �ylak�w. Szczeg�lnie predysponowane s� osoby pracuj�ce w pozycji stoj�cej, a tak�e wykonuj�ce kr�tkotrwa�e wysi�ki fizyczne, kiedy to ci�nienie t�oczni brzusznej jest przenoszone do �y� biodrowych. W pocz�tkowym okresie �ylaki pierwotne nie powoduj� �adnych dolegliwo�ci, a chorzy zg�aszaj� si� do lekarza jedynie ze wzgl�d�w kosmetycznych. Pierwszym objawem jest zwykle uczucie ci�aru, zm�czenia, rozpierania i ci�ko�ci, pojawiaj�ce si� po d�ugotrwa�ym staniu i siedzeniu, potem pojawiaj� si� b�le, kurcze mi�ni a w ko�cu obrz�ki - zw�aszcza w obr�bie stopy i okolicy kostek, z biegiem czasu nie ust�puj�ce po nocnym odpoczynku. Objawy powy�sze s� wyra�niej zaznaczone w �ylakach wt�rnych, przswa�nietowarzysz� im zmiany troficzne, znaczne obrz�ki i owrzodzenia w okolicy kostek. Badanie przedmiotowe Ma ono na celu stwierdzenie rodzaju �ylak�w, ich umiejscowienia i rozmiar�w, wydolno�ci pni �ylnych powierzchownych, wydolno�ci �y� przeszywaj�cych oraz dro�no�ci i wydolno�ci uk�adu �y� g��bokich. Ponadto nale�y sprawdzi� czy istniej� stany zapalne sk�ry, zmiany barwnikowe, wypryski, owrzodzenia. Zawsze obowi�zuje badanie t�tna na obwodzie. Ogl�daj�c ko�czyn� chorego (w postawie stoj�csj) widzimy liczne w�owate sznury i sploty �ylne, cz�sto z balonowatymi uwypukleniami. S� one mi�kkie, niebolesne a stopie� ich wype�nienia zale�y od u�o�enia ko�czyny. W miejscach przej�cia przez powi� niewydolnej �y�y przeszywaj�cej powstaje kuliste rozd�cie �ylne. Naciskaj�c je palcem mo�emy wyczu� ubytek w powi�zi. Do sprawdzenia dro�no�ci �y� g��bokich, wydolno�ci �y� powierzchownych oraz �y� przeszywaj�cych ko�czyn dolnych s�u�y szereg pr�b mo�liwych do wykonania w ka�dych warunkach. Nale�� do nich: - pr�ba Szwartza, - pr�ba Trendelenburga, - pr�ba Perthesa, - pr�ba opaskowa, - pr�ba Pratta. Pr�ba Szwartza: s�u�y do sprawdzenia wydolno�ci zastawek �y�y odpiszczelowej. Opukuj�c palcami jednej r�ki �y�� odpiszczelow� goleni, wywo�ujemy fal� krwi, kt�r� wyczuwamy w �yle odpiszczelowej na udzie palcami drugiej r�ki. W �yle, w kt�rej zastawki s� wydolne, drganie nie jest przenoszone. Pr�ba Trendelenburga