426

Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Wa�nym epizodem w procesie jednoczenia ziem niemiec- Parlament kich okaza�y si� wydarzenia 1848 roku. W maju 1848 r. dosz�o do frankfurcki brania si� we Frankfurcie demokratycznie wybranej og�lnonie-nieckiej Konstytuanty. Na forum tego tzw. parlamentu frankfurckie-dyskutowano mo�liwo�� nadania Niemcom struktury pa�stwa fe-eralnego z konstytucj� opart� na zasadzie suwerenno�ci ludu, z cesa-em o ograniczonej w�adzy na czele. Propozycja wzbudzi�a opory niejszych pa�stw, kt�re nie chcia�y si� zgodzi� na restauracj� cesar-va. Decyduj�cy okaza� si� jednak sp�r mi�dzy zwolennikami pozostawienia Austrii w nowym pa�stwie a przeciwnikami tego rozwi�zania d��cymi do powierzenia funkcji cesarza kr�lowi pruskiemu. Ostatecznie zwyci�y�o stanowisko tzw. partii ma�oniemieckiej, ale kr�l pruski Fryderyk Wilhelm IV nie przyj�� korony, jako oferowanej mu z woli ludu. W rezultacie parlament frankfurcki nie doprowadzi� do zjednoczenia Niemiec, pokaza� jednak, �e Prusy staj� si� wyra�nym, akceptowanym przez inne pa�stwa niemieckie liderem proces�w zjednocze� iowych. 212 PA�STWO KONSTYTUCYJNE 427. sp�r o przewodnictwo w Zwi�zku Niemieckim rozstrzygn�� si� w ^ro^ze dzia�a� wojennych. Wojna prusko-austriacka, do kt�rej Wojna 1866 r.: rozwa�anie jy j p, j Niemieckiego dosz�o w 1866 r. zako�czy�a si� b�yskawicznym sukcesem Prus. Jeszcze przed rozpocz�ciem dzia�a� wojennych wyst�pi�y one ze Zwi�zku Niemieckiego i zaproponowa�y pa�stwom niemieckim utworzenie nowego stowarzyszenia. Po kl�sce poniesionej z r�k pruskich w bitwie pod Sadow� w 1866 r., Austria zgodzi�a si� na rozwi�zanie Zwi�zku Niemieckiego. Inicjatywa znalaz�a si� ca�kowicie w r�kach pruskich. Prusy jako organizator Zwi�zku P�lnocno--Niemieckiego Organy zwi�zku: przewodnicz�cy (kr�l pruski), Reichslag i Bundesrat 4. Zwi�zek P�nocno-Niemiecki (1867-1871) 428. Podstaw� prawn� Zwi�zku P�nocno-Niemieckiego sta�a si� konstytucja z 1 lipca 1867 r. uchwalona przez Sejm sk�adaj�cy si� z przedstawicieli poszczeg�lnych pa�stw cz�onkowskich i zatwierdzona przez monarch�w sfederowanych pa�stw. Wa�n� rol� przy opracowywaniu konstytucji odegra� Otton Bismarck, premier pruski. Konstytucja ta powo�ywa�a do �ycia pa�stwo zwi�zkowe. W przeciwie�stwie wi�c do poprzednich pr�b zjednoczeniowych, kt�re zatrzymywa�y si� na poziomie konfederacji, czyli lu�nego zwi�zku pa�stw, Zwi�zek P�nocno-Niemiecki stanowi� odr�bne pa�stwo, w sk�ad kt�rego wchodzi�y pa�stwa cz�onkowskie. Znalaz�y si� w nim pa�stwa wchodz�ce przedtem w sk�ad Zwi�zku Niemieckiego, z wyj�tkiem Austrii, Bawarii, Wirtembergii i Hesji. Pi�� sz�stych obszaru zwi�zku stanowi�o pa�stwo pruskie, podobnie kszta�towa�y si� proporcje ludno�ci. 429. Dziedzicznym przewodnicz�cym zwi�zku zosta� kr�l pruski. W�adza ustawodawcza powierzona zosta�a dwuizbowemu parlamentowi: izba ni�sza nosi�a nazw� Sejmu (Reichs�ag), natomiast drug� izb�, czyli Rad� Zwi�zkow� (Bundesrat) tworzyli przedstawiciele rz�d�w pa�stw sfederowanych. Dwuizbowa struktura cia�a ustawo-dawczego odpowiada�a zatem federalnej strukturze pa�stwa. Sejm Rzeszy pochodzi� z wybor�w powszechnych, bezpo�rednich, r�wnych i tajnych. Jego kadencja mia�a trwa� 3 lata. Opr�cz stanowienia prawa do jego kompetencji nale�a�a tak�e ratyfikacja traktat�w mi�dzynarodowych. Rada Zwi�zkowa liczy�a 43 cz�onk�w, z czego Prusy mia�y 17 miejsc, Saksonia � 4, Brunszwik i Meklemburgia po 2, a pozosta�e 18 pa�stw po jednym. Raaa akceptowa�a ka�dy projekt ustawy zanim trafi� on pod obrady Sejmu, pe�ni�a tak�e rol� s�du polubownego w przypadku sporu mi�dzy pa�stwami cz�onj Formy pa�stwowo�ci niemieckiej w XIX i XX wieku 213 Funkcje wykonawcze nale�a�y do Prezydium Rady, powo�ywa-ego przez Rad�. Prezydium mianowa�o wszystkich urz�dnik�w fede-icji i nadzorowa�o ich prac�. Przygotowywa�o projekty ustaw, zwo-va�o posiedzenia Sejmu, mog�o te� na wniosek Rady rozwi�za� Sejm. Pracom prezydium przewodniczy� z urz�du premier pruski. 430. Zakres spraw wsp�lnych dla zwi�zku zosta� szeroko zakre- Zakres kompetencji ony. Nale�a�y do nich: wojsko, marynarka, koleje i drogi, poczta, zw|izku vestie monetarne, handel zagraniczny. Wsp�lne mia�o by� tak�e prawo s�dowe (karne, cywilne i handlowe). Szeroki zakres kompetencji zwi�zku w po��czeniu z dominuj�c� w nim pozycj� Prus oznacza� mo�liwo�� ujednolicenia spraw niemieckich pod dyktando pruskie i u�atwia� pe�ne zjednoczenie ziem niemieckich pod egid� Prus. Kilka lat istnienia zwi�zku zapocz�tkowa�o rzeczywi�cie procesy daleko posuni�tej integracji politycznej i gospodarczej ma�ych pa�stw niemieckich z Prusami. Oznacza�o tak�e definitywne przekre�lenie aspiracji Habsburg�w do odbudowy Rzeszy niemieckiej. 5. II Rzesza Niemiecka (1871-1918) 431. Po pokonaniu Francji w wojnie 1870 r. kr�l pruski poro�u- Powstanie iiia� si� z w�adcami Bawarii, Badenii i Wirtembergii, proponuj�c im u Rzeszy przyst�pienie do Zwi�zku P�nocno-Niemieckiego. Na mocy tego orozumienia 1 stycznia 1871 r. proklamowano powstanie II Rzeszy Niemieckiej, za� 18 stycznia kr�la pruskiego og�oszono w Wersalu cesarzem niemieckim. Par� miesi�cy p�niej, 16 kwietnia 1871 r.. Sejm nada� nowemu pa�stwu konstytucj�. 432. II Rzesza by�a pa�stwem federalnym. Sk�ada�a si� z 22 H Rzesza jako pa�stw cz�onkowskich i 3 wolnych miast (Lubeka, Brema i Ham- pa�stwo federalne burg). Nale�a�y do niej kr�lestwa Prus, Bawarii, Saksonii i Wirtembergii, wielkie ksi�stwa Badenii, Hesji, Sasko-Weimarskie i Olden- burskie oraz 12 mniejszych ksi�stw. W 1911 r. status pa�stwa cz�onkowskiego uzyska�a Alzacja z Lotaryngi�. Pa�stwa tworz�ce II Rze-by�y ogromnie zr�nicowane terytorialnie. Najwi�ksze z nich, jsy, liczy�y blisko 350 tys

426

Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Wątki