Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Między 1255 a 1114 r. p.n.e. ci lokalni potentaci byli kilkakrotnie atakowani przez Asyryjczyków, prowadzonych kolejno przez Tukultininurtę I i Tiglatpilesara I, a następnie, w IX w p.n.e., przez Aszurnasirapli II. Idący od południa, nieustępliwy napór asyryjski zmusił lokalne dynastie, władające obszarami wokół jeziora Wan, do połączenia się w celu samoobrony. Pierwszym znanym królem zjednoczonego Urartu był Aramu lub Arame (880-844 p.n.e.), którego bohaterskie czyny armeńska tradycja przypisuje Aramowi i jego synowi, Arze Pięknemu. W następstwie złupienia przez asyryjskiego króla Salmanasara III (858-824 p.n.e.) stolicy, w której rezydował Aramu Arzaszkunu, przeniesiono ją do Tuszpy (współczesne Wan). Według zawierającej fantastyczne dane armeńskiej legendy, przytoczonej przez Mojżesza z Chorene, zbudować ją miała asyryjska królowa Semiramida. W VIII w. p.n.e., pod rządami tak wybitnych władców, jak Menua. Argiszti I i Sarduri II, królestwo Urartu stało się największym państwem w Azji zachodniej. Jego granice sięgały do Kolchidy i Gruzji na północy, a do Syrii na zachodzie. Gigantyczne prace irygacyjne i fortyfikacyjne świadczą o potędze i bogactwie urartyjskich władców, którzy przyjęli tytuł "Króla królów". Urartyjscy królowie wznieśli dwa duże zamki w miejscach znajdujących się na peryferiach dzisiejszego Erewanu, stolicy radzieckiej Armenii. Samo miasto także zostało założone przez Urartyjczyków, w języku których nazywało się Erebuni, a jego fundatorem w 782 r. p.n.e. był Argiszti I (785-760 p.n.e.). Drugą twierdzę w Erewanie Kamir-Blur albo Teiszebaini zbudował Rusa II (685-645 p.n.e.). Czasy tego ostatniego były już jednak okresem upadku. Jeszcze w 714 r. p.n.e. Sargon II z Asyrii (721-705 p.n.e.) najechał Urartu, posuwając się wokół północnych brzegów jeziora Wan i powodując ogólne zniszczenie. Urartu upadło ostatecznie ok. 600 r. p.n.e., obalone przez idące z północy najazdy Kimmerów i Scytów oraz napór irańskich Medów. Następnie kraj został częściowo zajęty przez napływający od strony dawnych ziem hetyckich lud Hajów, mówiący językiem należącym do grupy indoeuropejskiej, znanym obecnie jako armeński. Te nowe elementy etniczne zlały się stopniowo z pozostającą tu ludnością dawnego Urartu, znaną wówczas pod imieniem Chaldów albo Alarodianów. Pierwsza wzmianka o Ormianach występuje w inskrypcji Dariusza Wielkiego z Persji (522-486 p.n.e.), wyrytej na skale w Behistunie. Następne pochodzą od wczesnych pisarzy greckich, łącznie z Herodotem. Armenia tworzyła satrapię czy prowincję w perskim imperium Achemenidów, jednakże miejscowa ludność cieszyła się znaczną wolnością pod rządami swych klanowych przywódców. Po 331 r. p.n.e., w następstwie podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego, w Armenii panowała niezależnie rodzima dynastia Orontydów. Wzrost politycznego znaczenia Armenii nastąpił pod rządami dynastii Artaksydów, nazwanej tak od Artaksesa albo Artaszesa I (190-159 p.n.e.), przyjaciela słynnego Hannibala z Kartaginy, który rzekomo, po wycofaniu się z czynnego życia, osiadł w Armenii. Ci dwaj władcy założyli wspólnie nową stolicę Armenii. Nosiła ona nazwę Artaszata, "radość Artaszesa", i leżała u zbiegu Araksu i Metsamoru. Armenia stała się światową potęgą pod rządami potomka Artaksesa, Tigranesa II Wielkiego (95-56 p.n.e.), który ożenił się z córką Mitrydatesa Eupatora z Pontu (120-63 p.n.e.). (Mitrydates, wróg numer jeden Rzymu, stał się bohaterem tragedii Racine'a i opery Mozarta). Tigranes najechał Mezopotamię, Syrię, Fenicję i stworzył krótkotrwałe zachodnioazjatyckie imperium, niemal dokładnie odpowiadające swymi rozmiarami państwu Urartu z VIII w. p.n.e. Zbudował nową, okazałą stolicę Tigranocertę, leżącą na północnym brzegu Tygrysu, u stóp Taurusu. Zaludnił swe imperium deportowanymi mieszkańcami Syrii i Cylicji, a sam stał się niezmiernie bogaty i despotyczny. Złożone ze zrujnowanych krain królestwo Tigranesa nie było zbudowane na solidnych podstawach i rychło upadło, obalone między 69 a 66 r. p.n.e. przez rzymskich wodzów Lukullusa i Pompejusza. Król zachował jedynie władzę nad większą częścią wschodniej Armenii. Jego syn i następca, Artabazes II (56-34 p.n.e.), był człowiekiem wykształconym i wielkim protektorem teatru. Został on usunięty z tronu i uprowadzony przez Antoniusza i Kleopatrę, a następnie okrutnie zamordowany wraz ze swą rodziną. Rzymianie zmęczyli się w końcu próbami zapanowania nad buntującą się Armenią. Cesarz Neron doszedł do porozumienia z panującym w Persji partyjskim domem królewskim. Na mocy zawartej umowy partyjski książę Tiridates ustanowiony został królem Armenii. Następnie Neron zaprosił go do złożenia wizyty w Rzymie w 66 r. n.e. i uroczyście ukoronował na Forum. Tiridates I założył znakomitą dynastię armeńskich Arsacydów, których ostatnim reprezentantem był, usunięty w 428 r., Artakses IV. Obalenie w Iranie, w 226 r. , przez arystokratyczną rodzinę Sasanidów panującej dynastii partyjskiej było dla armeńskich kuzynów tej ostatniej przykrym ciosem. Jest bowiem zrozumiałe, że Sasanidzi byli zawziętymi wrogami pozostałych przy życiu członków dynastii Arsacydów, zarówno w Iranie jak i w Armenii. Ostatecznie, w 387 r. , Sasanidzi wespół z Konstantynopolem dokonali podziału Armenii. Tymczasem Ormianie przyjęli chrześcijaństwo jako swą religię państwową prawdopodobnie w 301 r. stając się w ten sposób najstarszym narodem chrześcijańskim, który zachował tę wiarę do czasów współczesnych