Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Na przykład utrzymanie za granicą odpowiedniej liczby placówek dyplomatycznych i konsularnych, własnych ośrodków kultury, świadczenie pomocy zagranicznej innym państwom przynosi korzyści zarówno polityczne, jak i inne, np. promowanie eksportu własnych towarów za granicą Posiadany potencjał ekonomiczny warunkuje także poziom ilościowy i jakościowy własnych sił zbrojnych, które są ważnym instrumentem polityki zagranicznej. Kryzys gospodarki centralnie planowanej i trudności związane z przejściem do gospodarki rynkowej sprawiły, że Polska znacznie zmniejszyła wydatki na zbrojenia na początku lat dziewięćdziesiątych. W 1986 r. udział wydatków Ministerstwa Obrony Narodowej w budżecie państwa wyniósł - 8,3%, a w 1992 r. 6,3%. W przeliczeniu na jednego mieszkańca Polska wydaje na obronę około 50 dolarów, podczas gdy Czechy łożą około 250 dolarów, a Niemcy - około 600 dolarów. 196 Biorąc pod uwagę ilość uzbrojenia i jego nowoczesność, Polska ustępuje Ukrainie, Białorusi i Rosji na wschodniej granicy, a Niemcom - na zachodniej. Na międzynarodową pozycję Polski wpływają także wyznaczniki cywilizacyj-no- kulturowe, takie jak: nauka, szkolnictwo, oświata i kultura. Poziom i jakość wykształcenia ludności są współcześnie uznawane za najważniejszy czynnik rozwoju ekonomicznego i międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki. We współczesnych stosunkach międzynarodowych nauka, technologia, jakość zarządzania przedsiębiorstwami i bankami, finanse są głównymi płaszczyznami rywalizacji międzynarodowej. W związku z tym państwa zwiększają nakłady finansowe na badania, edukację i kulturę, prowadzą aktywną politykę naukowo-techniczną | i kulturalną, widząc w tym główne źródło rozwoju i polepszenia swej pozycji l międzynarodowej. | W tej dziedzinie międzynarodowe porównania nie wypadają dla Polski zbyt J korzystnie. Co prawda nie ma u nas analfabetyzmu, ale już procent młodzieży l kończącej szkoły średnie (81 %) jest w porównaniu do państw rozwiniętych znacz-I nie niższy (95- 100%). Jeszcze mniej korzystnie przedstawia się sytuacja w zakresie | kształcenia na poziomie studiów wyższych. W Polsce na 10 tyś. mieszkańców przy-I pada około 150 studentów, tj. 2-3 razy mniej niż w państwach rozwiniętego Zachodu (np. w USA 560 studentów na 10 tyś. mieszkańców, w Niemczech - 280). Niski jest również poziom wydatków na naukę w Polsce: około 0,6% dochodu narodowego. W większości państw zachodnich wskaźnik ten oscyluje w granicach 1,5%, a w najbogatszych, takich jak: Japonia, USA i Niemcy - 2,5-2,8%. Sytuację Polski pogarsza jeszcze fakt, że w latach 1981-1991 straciła ona 25% naukowców, którzy pozostali za granicą Trudności okresu przejściowego sprawiają, że spadają również wydatki na kulturę, co ogranicza dostęp ludności do wielu dóbr kultury, takich jak: prasa, książka, teatr, film itd. Wpływa to niewątpliwie na poziom kultury, wiedzy i wy- kształcenia naszego społeczeństwa. Międzynarodowa pozycja Polski jest uwarunkowana także sprawnością i efek- tywnością działania wewnątrzpaństwowych struktur politycznych i ekonomicznych. Ustrój naszego państwa (polityczny i ekonomiczny) znajduje się w okresie transformacji, co naturalnie ma wpływ na funkcjonowanie instytucji państwowych, również tych, które odpowiadają za stosunki z zagranicą (Ministerstwo Spraw Zagranicznych - ogólnie. Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą - handel międzynarodowy, Ministerstwo Finansów - pożyczki międzynarodowe i negocjacje długów, Główny Urząd Ceł - cła). Współpracę z zagranicą prowadzą także we własnym zakresie banki i przedsiębiorstwa. Jakość zatrudnionych w nich kadr oraz poziom zarządzania i podejmowania decyzji w tych instytucjach wpływa na efektywność naszej polityki zagranicznej oraz nasz obraz i prestiż za granicą, Równie ważną rolę odgrywa społeczny konsensus (zgoda) w odniesieniu do podstawowych celów polityki zagranicznej. Zgoda społeczeństwa i reprezentujących je partii politycznych w tej dziedzinie umacnia międzynarodową pozycję danego państwa (państwo i społeczeństwo przemawiają jednym głosem i zajmują jednolite stanowisko). Na przykład poparcie zdecydowanej większości społeczeń- stwa i wszystkich liczących się partii politycznych dla idei integracji Polski z Zachodem jest ważnym faktem politycznym w stosunkach międzynarodowych, wzmacnia naszą pozycję przetargową i przybliża osiągnięcie tego celu. |ő ^Istnieje ścisła tycznegei i ekl icznego państwa a jego pozycją międzynarodową Im szybciej Polska wprowadzi u siebie system demokracji parlamentarnej i gos- podarkę rynkową tym większe będą jej szansę przyszłej integracji z instytucjami Zachodu (NATO, Unia Europejska). Obecnie Polska nie należy jeszcze do żadnego liczącego się sojuszu międzynarodowego lub ugrupowania gospodarczego. Uzyskanie członkostwa w tych organizacjach poprawi pozycję międzynarodową Polski. Stanie się ona częścią grupy państw odgrywających główną rolę w świecie i będzie mogła czerpać z tego korzyści (zwiększenie bezpieczeństwa i napływu środków rzeczowych, a także finansowych niezbędnych dla rozwoju gospodarczego). 4. Międzynarodowe uwarunkowania pozycji Polski w stosunkach międzynarodowych Polityka zagraniczna każdego państwa musi uwzględniać fakty i zdarzenia poza jego granicami: politykę zagraniczną innych państw, działania organizacji mię- dzynarodowych, konflikty międzynarodowe, sytuacje gospodarcze w świecie, za- grożenia ekologiczne. Dla Polski najważniejszym komponentem jej środowiska międzynarodowego jest kontynent europejski. Tu zrodziły się zjawiska i procesy, które współcześnie w zasadniczym stopniu określają pozycję międzynarodową Polski i wywierają wpływ na jej politykę wewnętrzną i zagraniczną. Są to: upadek komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej, rozwój procesów integracyjnych w Europie Zachodniej oraz proces KBWE (Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie). Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej jest jednym z najdo- nioślejszych wydarzeń historycznych XX w