Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Pozwala ona na uniknięcie trzech głównych powikłań złamania: martwicy głowy kości udowej, powstania stawu rzekomego i zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego. Rokowanie zależy od stanu chorego, rodzaju złamania oraz zastosowanej metody leczenia. Trzeba się liczyć z powstaniem: - zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego; - jałowej martwicy głowy kości udowej (szczególnie po złamaniach przemieszczonych, wewnątrztorebkowych); - stawu rzekomego. 2.5.3.2. ZŁAMANIA KRĘTARZOWE Znaczna ich większość (80%) występuje u ludzi w podeszłym wieku (7.-9. dekada życia) i obejmuje okolicę pomiędzy torebką stawu biodrowego oraz 3 cm poniżej krętarza mniejszego. Należą do złamań pozastawowych, których szczelina przechodzi przez kość gąbczastą bliższej części kości udowej. Ze względu na dobre ukrwienie tej okolicy zwykle goją się dobrze (źle, jeżeli współistnieje znaczna osteoporoza). Po złamaniu kończyna dolna ulega skróceniu i rotacji zewnętrznej. Mogą być groźne dla życia z powodu zaawansowanego wieku chorego (unieruchomienie) oraz powolnego gojenia (osteoporoza). Często mają charakter złamań patologicznych (przerzuty nowotworowe). Podział I. Załeżnie od umiejscowienia - Złamania międzykrętarzowe. - Złamania przezkrętarzowe. - Złamania podkrętarzowe. II. Kłasyfikacja Evansa - Złamania stabiłne - możliwe jest oparcie przyśrodkowej warstwy korowej odłamu dalszego na przyśrodkowej warstwie korowej odłamu bliższego. Złamanie krętarza mniejszego nie upośledza zasadniczo stabilności. - Złamania niestabilne - dochodzi do uszkodzenia warstwy korowej po stronie przyśrodkowej lub jej rozkawałkowania w okolicy ostrogi szyjki. III. Kłasyokacja Boyda-Griffina (ryc. 138) - Typ I - szczelina złamania przebiega pozatorebkowo, w linii międzykrętarzowej, krętarz większy i mniejszy nie są zazwyczaj uszkodzone, a odłamy na skutek działania mięśni mogą ustawić się szpotawo. Nastawienie i zespolenie złamania jest zwykle łatwe, a rokowanie dobre. - Typ II - szczelina złamania przebiega wzdłuż linii międzykrętarzowej. Odłam bliższy jest zazwyczaj znacznie uszkodzony i ustawia się szpotawo. Krętarz większy ulega złamaniu w płaszczyźnie czołowej i przemieszczeniu ku tyłowi przez rotatory zewnętrzne. Jednocześnie oderwany krętarz mniejszy przemieszcza się przyśrodkowo. Jest to złamanie trudne do nastawienia i zespolenia o gorszym niż w typie I rokowaniu. - Typ III - szczelina zlamania przebiega przez okolicę podkrętarzową, oba krętarze są wielokrotnie uszkodzone i przemieszczone. Występuje zazwyczaj u ludzi młodych po ciężkich urazach i stanowi około 10% złamań krętarzowych. Są one bardzo niestabilne, trudne do nastawienia i zespolenia oraz często dochodzi do zaburzeń ich zrostu. - Typ IV - złamania wielofragmentowe w okolicy okolokrętarzowej, które stwarzają znaczne trudności przy repozycji i zespalaniu (mogą wystąpić uszkodzenia materiału zespalającego) (ryc. 139). Objawy - Obraz kliniczny podobny jak w złamaniach szyjki kości udowej (większe skrócenie i rotacja zewnętrzna kończyny dolnej). - Konieczne zdjęcie rtg a p, boczne i osiowe stawu biodrowego. - Trzeba szybko określić moment operacji. Różnicowanie - Zwichnięcie stawu biodrowego. - Złamanie szyjki kości udowej. Leczenie L e c z e n i e n i e o p e r a c y j n e prowadzi się zazwyczaj na wyciągu za nadkłykcie kości udowej (rzadziej za guzowatość kości piszczelowej lub dalszą nasadę goleni) z obciążeniem 6-8 kg. Kończyna dolna jest zgięta i odwiedziona w stawie biodrowym pod kątem 30ř. Kontrola radiologiczna po uplywie 5-7 dni, a następnie co 2 tygodnie. Czas leczenia: 10-12 tygodni. Zakaz obciążania przez 3 miesiące. Złamania te można również leczyć czynnościowo. U młodych osób w złamaniach bez przemieszczenia można założyć gips biodrowy na 3 miesiące. Ryc. 139. Wielofragmentowe złamanie krętarzowe kości udowej. L e c z e n i e o p e r a c yj n e. Wskazaniami do niego są: złamania niestabilne oraz przemieszczone, a także