Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Stąd każda osoba, niezależnie od wieku, stanu, fizycznych czy umysłowych sprawności, ma M. Kpzakiewicz, Wychowanie seksualne a przygotowanie do małżeństwa i życia rodzinnego, PR 6(1977), s. 28. Z punktu widzenia biologicznego seksualność jednostki jest determinowana przez odpowiedni układ chromosomów. To chromosomy zawarte w plemnikach mężczyzny decydują o tym, czy dziecko będzie płci męskiej czy żeńskiej. Każda komórka jaja czy plemnika posiada 23 chromoso- my, w których zakodowane są wszystkie „dane" przyszłego dziecka. Jeden z 23 chromosomów jest odpowiedzialny za płeć. Jest on dwojakiego rodzaju, umownie oznaczony jako X i Y. Jajo kobiety zawiera tylko chromosomy X, zaś męskie plemniki X i Y. Gdy plemnik z chromosomem Y zapłod- ni jajo, embrion nosi znak XY, co oznacza, że będzie to płód płci męskiej; gdy plemnik z chromosomem X zapłodni jajo, embrion ma kod XX i płód będzie płci żeńskiej. Chociaż więc płeć dziecka zostaje zdeterminowana już przy zapłodnieniu, to jednak zewnętrzne różnice anatomiczne u płodu są zauważalne dopiero po 7 tygodniach płodowego życia. Okres, kiedy ma miejsce różnicowanie płci u płodu, jest ogromnej wagi, ponieważ zadecyduje to o pełnej męskości albo kobiecości płodu. Zob. A. Oakley, Sex, Gender, and Society, Aldershot 1985, s. 18-27; por. Sesso, Dizionario di Sessuologia e delPArmonia Coniugale, Roma 1974, s. 523- 525; The Sex Glands or Gonads, Family Health Guide and Medical Encyclopedia, Pleasantville 1976, s. 102-103; Sessualita, Dizionario di Psicologia, Roma 1982, vol. I, s. 1063-1065; F. Di Raimondo, Ilfondamento biologico delia differenziazione sessuale, La copia umana: dalia natura alla grazia, P. Gaiotti ed., Roma 1965, 43-94. 1 M. Mead, Małe and Female, N.Y. 1975, s. 20. Rodzina w swym wymiarze jednostkowym i społecznym 27 również wymiar seksualny. Płciowość zatem jest rzeczywistością obejmują- cą całego człowieka jako osobę. „Płciowość przenika całą egzystencję ludz- ką. Jest się bowiem mężczyzną lub kobietą w całości swej egzystencji, a więc także w odniesieniu do sposobu myślenia, decydowania, działania, pracy itp."13. Ludzka seksualność jest wielowymiarowa: - Ma charakter fizyczny. Nie będąc jakimś szóstym zmysłem, angażuje je wszystkie w swej ekspresyjności. Wyraża się w pragnieniu kontaktu, zadowo- lenia, bliskości, intymności i fizycznej przyjemności. - Ma charakter osobowy. Każda osoba jest seksualna na swój sposób, co między innymi wyróżnia ją od innych osób. - Seksualność ma wymiar poznawczy. Człowiek poznaje inne osoby jako istoty seksualne z tym wszystkim, co ta seksualność wyraża lub symbolizuje. - Ma charakter wartościujący. Słowa i pojęcia takie jak miłość, sprawie- dliwość, norma, powinność mają wymiar etyczny i są bardzo istotne dla zro- zumienia seksualności. - Ma wymiar duchowy. W seksualnej interakcji dwie osoby wchodzą nie tylko w fizyczny, ale również i duchowy kontakt; ma miejsce swoista trans- cendencja i zaangażowanie się. J. Nagórny, Personalistyczna wizja płciowości, WŻR, Listopad-grudzień 1993, s. 9. Tego rodzaju spojrzenie na ludzką płciowość można nazwać „personalistyczna wizją płciowo- ści". W jej rozumieniu „pole ludzkiej płciowości zamyka się w trójkącie: godność osoby ludzkiej - miłość — małżeństwo. Dlatego też pytania dotyczące ludzkiej płciowości powinny być zawsze stawiane w kontekście całościowej wizji ludzkiego życia i nie mogą być oderwane od pytań o sens ludzkiego życia, o sens miłości i o to wszystko, co sprawia, że człowiek nie tylko jest osobą, ale coraz bardziej rozwija się na płaszczyźnie osobowej egzystencji". Tamże, s. 4. Takie widzenie ludzkiego seksualizmu odbiega daleko od freudowskiej wizji ludzkiej płciowo- ści. Według Freuda najważniejszym rodzajem energii w człowieku jest libido - energia seksualna wywodząca się z działających wewnątrz ludzkiego organizmu bodźców. Na skutek ich działań człowiek ciągle poszukuje seksualnych przyjemności przez ukierunkowywanie zewnętrznych bodźców na erogenne sfery ciała. Na przeszkodzie tej niekończącej się potrzebie seksualnych do- znań staje zakaz pochodzący z kultury, którego uosobieniem jest ojciec. Wynikające stąd napięcie jest źródłem kompleksów (Edypa i Elektry). Ich właśnie rozwiązanie jest warunkiem psychicznego zdrowia i społecznego przystosowania. To nieustanne zmaganie się biologicznego popędu człowie- ka ze światem kultury kształtuje osobowy charakter jednostek. Naładowane emocjami treści psy- chiczne są często wypierane do podświadomości powodując dewiacyjne zachowanie jednostek. Ludzka rzeczywistość zatem oscyluje pomiędzy tłumieniem popędów, zwłaszcza libido, a buntem przeciwko kulturowym zakazom. Zob. Z. Freud, Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967, s. 315-350. Widzenie ludzkiej seksualności w takich terminach jest mitologizacją i fetyszyzacją seksu, co z kolei prowadzi do „panseksualizmu", gdzie naczelną zasadą życia staje się zasada maksymalizacji seksualnych przyjemności. 28 UWARUNKOWANIA TRWAŁOŚCI RODZINY POLSKIEJ W PRZESZŁOŚCI - Wreszcie seksualność ma wymiar społeczny. Angażuje ona partnerów, ma zwykle miejsce w rodzinnym i wspólnotowym kontekście, ma swoje od- niesienie do równości, zatrudnienia, socjalizacji, pornografii, małżeństwa...14. Ludzka seksualność zatem, aczkolwiek nie wyczerpuje całej osobowości jednostki, jest jej centralnym wymiarem. Płciowość bowiem jest integralną częścią osobowej struktury człowieka15. Stąd nie ulega wątpliwości, że frustracje seksualne, niezależnie od tego, jakie mają źródło, są przez jednost- ki dotkliwie odczuwane. Same zaś źródła tych frustracji, na przykład: impo- tencja u mężczyzny, oziębłość płciowa u kobiety, bezpłodność, nabierają konotacji społeczno-moralnych, to znaczy takich, jakie posiadają: lojalność, uczciwość, pracowitość czy status społeczny16. Na szczególne podkreślenie zasługuje komplementarny charakter ludz- kiej płciowości. Ludzka seksualność ze swej natury ma swoje ukierunkowa- nie na osobę płci odmiennej. Płciowość jest więc nastawiona na dopełnienie w ramach ludzkiej egzystencji