Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
S³uchaj - mówi kolega - tyle chodziliœmy po tym Kijowie i ani razu nie spotkaliœmy na ulicy uwalonych mê¿czyzn czy kobiet. Podziemie siê zapadli, czy co? Przecie¿ na dobr¹ sprawê to tutaj nawet patroli milicyjnych nie ma tyle co u nas. Faktycznie. Dziwna sprawa... Wracamy do hotelu. Przed wejœciem jakiœ mê¿czyzna przybra³ na chodniku pozycjê horyzontaln¹ i mimo wysi³ku trzech kompanów nie chce jej zmieniæ. Stanêliœmy jak wryci. Widz¹c nasze zdziwienie portier, jakby do siebie, ale na tyle g³oœno abyœmy s³yszeli, stwierdzi³: - Ci z Zachodu w ogóle nie umiej¹ piæ naszej wódki. I poszed³ pomóc mê¿czyznom zapakowaæ kompletnie pijanego kompana do mikrobusu z austriack¹ rejestracj¹. KILKA S£ÓW 0 SZTUCE CERKIEWNEJ Jednym z najlepszych przyk³adów konserwatyzmu i ortodoksji koœcio³a prawos³awnego jest przestrzeñ œwi¹tyni i jej zewnêtrzna oprawa, której najbardziej typow¹ czêœci¹ sk³adow¹ s¹ ikony. Wystrój cerkwi, jej architektoniczny kszta³t opar³ siê wszelkim zmianom i od stuleci stara siê odbijaæ zawsze ten sam ideologiczno-teologiczny obraz Kosmosu. Kszta³t bry³y œwi¹tyni wschodniej ukszta³towa³ siê w I?-? stuleciu ju¿ po okresie ikonoklazmu. Œwi¹tynia w krêgu sztuki ukraiñskiej zwykle bywa orientowan¹, trójdzieln¹ bry³¹ z³o¿on¹ z prezbiterium, nawy i babiñca, nad którym czasem nabudowywana jest wie¿a lub kaplica. Œwi¹tyniê przykrywaj¹ kopu³y - najczêœciej jedna lub trzy. Najistotniejszym elementem podzia³u wnêtrza cerkwi jest ikonostas. To swoista zas³ona ukrywaj¹ca sacrum *y CU c g CU ffi Ol o 52 MM^MOMM^ /!/????? DDDDDDDDDDDDDDDD przed wzrokiem profanum. Równoczeœnie ikonostas pe³ni rolê poœrednika pomiêdzy Bogiem i ka¿dym wiernym, który zbli¿a siê do Boga poprzez kontemplacjê ikon. Ikony wzajemnie dope³nia³y siê z malowid³ami wewn¹trz cerkwi - zw³aszcza z tymi z kopu³y, gdzie zwykle malowano Chrystusa Pantokratora, czyli nauczaj¹cego proroków oraz Czterech Ewangelistów. Obecny wygl¹d ikonostasu ukszta³towa³ siê na Ukrainie w XVI-XVII w. Pierwotne przegrody by³y nieco skromniejsze. Na ogó³ by³o to jedno malowid³o - zwykle Deesis, czyli adoracja Bo¿ego Tronu, umieszczone na belce zwanej templonem. Stopniowo, od XV w., dodawanie kolejnych ikon ostatecznie wykszta³ci³o ikonostas jako kompozycjê osiow¹ z kilkoma rzêdami cyklów 1. Ikona Ostatniej Wieczerzy 2-3. Carskie Wrota 2. Ikona Zwiastowania Bogurodzicy 3. Ikony Czterech Ewangelistów 4. Ikona Chrystusa Zbawiciela lub Chrystusa Pantokratora 5. Ikona Bogurodzicy 6. Diakoñskie Wrota 7. Ikona chramowa namiestna (wezwanie œwi¹tyni) 8. Inna ikona namiestna (najczêœciej Œw. Miko³aj lub Œw. Barb 9. Ikony œwi¹t cerkiewnych 10. Aposto³owie 11. Prorocy 12. Patriarchowie i Ojcowie Cerkwi 13. Krzy¿ i wyobra¿enie Trójcy Œwiêtej Ikonostas, rys. P Panczakiewicz ikonograficznych oraz Carskimi i Diakoñskimi Wrotami, maj¹cymi znaczenie liturgiczne. Razem z pojawieniem siê owych wrót uleg³o podwojenie dolnego rzêdu ikon zwanych namiestny-mi, czyli lokalnie czczonymi - by³y to zwykle centralnie usytuowane ikony Matki Boskiej i Chrystusa oraz znajduj¹ca siê w prawym rogu ikona przedstawiaj¹ca wezwanie œwi¹tyni. Obraz po przeciwnej stronie przedstawia³ na ogó³ lokalnie czczonego œwiêtego, czêsto by³ nim œw. Miko³aj. Nad Carskimi Wrotami czêstokroæ pojawia siê mandylion, czyli odbicie umêczonej twarzy Chrystusa z chusty Weroniki. Wa¿nym spostrze¿eniem dotycz¹cym symbolicznego aspektu malowide³ cerkiewnych jest œcis³y zwi¹zek ikon i fresków naœciennych - uk³adaj¹ siê one zawsze w ikonograficzny program. Cza- sem bywa tak, ¿e pewne przedstawienia, które zwykle bywaj¹ zarezerwowane dla ikonostasu oddawane sana œcianach prezbiterium. Najczêœciej bywa³o odwrotnie i to malowid³a ze œcian naw przechodzi³y na ikonostas - obrazy Mêki Pañskiej i S¹du Ostatecznego. O znaczeniu ikony w religii wschod-niochrzeœcijañskiej œwiadczy fakt, i¿ jej nie malowano, ale pisano. Ikona by³ „odbiciem" Boga, st¹d œcis³e kanony i zasady jej powstawania. Pisarze ikon stosowali od dawien dawna specjalne wzorniki, wed³ug których tworzyli od œredniowiecza. Najwiêksz¹ uwagê poœwiêcano modelunkowi twarzy, d³oni i stóp. Pisano na zagruntowanej desce, na któr¹ nak³adano metod¹ laserunkow¹ kolejne warstwy farby (kolory uzyskiwano przez nak³adanie na siebie cienkich warstw kolorowej farby-od ciemnej do jaœniejszej). Malowid³o wykonywano w technice temperowej z wykorzystaniem ¿ó³tka kurzego jako spoiwa. W XVII stuleciu pod wp³ywem zachodniej sztuki dokona³ siê renesans pisania ikon, prze¿ywaj¹cy w wieku poprzednim g³êboki kryzys. Wp³ywy zachodu przejawia³y siê nie tylko w ulepszeniu techniki oraz uzyskaniu lepszej, plastycznej formy, ale tak¿e w siêgniêciu do tamtejszego kanonu ikonograficznego. Pojawiaj¹ siê na Ukrainie przedstawienia takie, jak Pieta, Chrystus Eucharystyczny czy Matka Bo¿a Opieki. W XVIII w. przychodzi okres ludowoœci wraz z narastaj¹cym zjawiskiem masowoœci w pisaniu ikon, co ostatecznie doprowadza do pojawienia siê w cerkwiach, tak typowych dla Zachodu, obrazów olejnych malowanych na p³ótnie. PRAWOS£AWNE ABC Obecnie Ukraina uchodzi za najbardziej religijny kraj z postradzieckiego pejza¿u. Prawos³awnych jest tu wiêcej ni¿ w Rosji