tribus...

Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

27 Tribus odpowiada�y greckim fylom (phyle); w Rzymie by�o ich trzy: jedna powsta�a z rdzennych Rzymian Romulusa, druga � z Sabin�w Tytusa Tacjusza, trzecia prawdopodobnie z Alba�czyk�w przesiedlonych za Hostiliusza. Ka�da tribus dzieli�a si� na 10 kurii (curiae), dlatego te� i zebrania ludowe zgromadzone wed�ug tribus i kurii zwano comitia curiata. Ankus Marcjusz zmuszony by� r�wnie� przesiedla� do Rzymu pokonywanych przeze� Latyn�w; tych jednak nie przyjmowa� do grona patrycjusz�w i nie tworzy� nowych tribus. Wszyscy osiedle�cy stawali si� plebejuszami, dlatego te� wielu uwa�a�o Ankusa za tw�rc� rzymskiego plebsu. W ka�dym razie kr�l ten znacznie go powi�kszy�. 3. Tarkwiniusze Po jego �mierci spotykamy na tronie rzymskim ju� nie Rzymianina, lecz Etruska, wychod�c� z etruskiego miasta Tarkwinie � kr�la Tarkwiniusza Priskusa (Tarquinius Priscus), tj. Starego; tak go zwano dla odr�nienia od p�niejszego kr�la tego samego imienia, o kt�rym b�dzie jeszcze mowa. Obecno�� nie-Rzymianina na tronie rzymskim podanie obja�nia w ten spos�b, �e �w Tarkwiniusz, przesiedliwszy si� ze swego rodzinnego miasta do Rzymu, uzyska� tam dzi�ki swym bogactwom przemo�ny wp�yw; wi�cej atoli jest prawdopodobne, �e by� to po prostu kr�l etruski, kt�ry podbi� Rzym i uczyni� go swoj� stolic�. W ka�dym razie jest rzecz� niew�tpliw�, �e Rzym sw�j niezwyk�y rozkwit zawdzi�cza Tarkwiniuszowi. W�adzy jego podlega�a opr�cz w�a�ciwego obszaru rzymskiego powa�na cz�� Etrurii i grod�w laty�skich, a poniewa� Etruria dzi�ki o�ywionym stosunkom z Grecj� by�a bardziej ucywilizowana ani�eli jej s�siad po�udniowy, wi�c teraz ta cywilizacja poczyna przenika� i do Rzymu. Wtedy to powstaje my�l o �wi�tyni na Kapitolu. Tarkwiniusz chcia� j� po�wi�ci� oczywi�cie Jowiszowi, daj�c mu jako wsp�w�adczynie: �aci�sk� Junon� i etrusk� Minerw� (Grecy uto�samiali j� ze swoj� Aten�). Ten �lub atoli spe�ni� dopiero jego syn. Co prawda Tarkwiniusz ulegaj�c pi�knu greckiej religii traktowa� nieco lekcewa��co stare porz�dki Numy. M�wi�, �e gdy pewnego razu chcia� wskutek potrzeb wojennych powi�kszy� liczebno�� swej konnicy i augur Atius Newiusz sprzeciwi� si� temu, m�wi�c: 28 � Romulus stworzy� sw� konnice, opieraj�c si� na auspicjach, bez auspicji przeto zmieni� jej nie mo�na. � Tarkwiniusz odpar� ironicznie: � Je�li tak bardzo wierzysz swoim ptakom, to powiedz mi, czy jest mo�liwe to, co w tej chwili pomy�la�em? Atius dokona� obrz�dku wr�by z ptak�w i odpowiedzia�: � Tak, to jest mo�liwe. � Doskonale � odrzek� kr�l � pomy�la�em, by� wzi�� t� oto brzytw� i rozci�� ni� t� ose�k�. Przypadkowo jedno i drugie znajdowa�o si� pod r�k�. Atius bez chwili wahania chwyci� brzytw� i uderzy� ni� w ose�k�, kt�ra si� rozpad�a na dwie po�owy. Na widok tego cudu Tarkwiniusz zaniecha� innowacji, Atiusowi natomiast zbudowa� pomnik � pierwszy w Rzymie pos�g cz�owieka. Wyrazem pot�gi Tarkwiniusza by�o r�wnie� uzyskanie dziedziczno�ci tronu dla swojego rodu. Co prawda umieraj�c zostawi� obu swych syn�w jeszcze nieletnich i dlatego tron obj�� zi�� jego � sz�sty z kolei kr�l Rzymu � Serwiusz Tuliusz (Servius Tullius). 29 Panowanie jego mia�o donios�e dla Rzymu znaczenie: podobnie jak Solon, podzieli� on obywateli na pi�� klas, stosownie do stopnia ich zamo�no�ci. Od przynale�no�ci do tej czy innej klasy zale�a�a wysoko�� podatku wp�acanego do skarbu, jak r�wnie� rodzaj s�u�by wojskowej: najbogatsi musieli si� stawi� w pe�nym uzbrojeniu, biedni za� s�u�yli jako lekkozbrojni. A poniewa� wed�ug przekonania kr�la tylko obro�ca ojczyzny mia� prawo decydowa� o jej losie, wi�c na zebrania ludowe byli wzywani tylko ci obywatele, kt�rzy odbywali s�u�b� wojskow� i przy tym wed�ug oddzia��w wojskowych, zwanych centuriami. Po zwo�aniu obywateli zapytywa� ich kr�l: 30 � Czy chcecie i rozkazujecie, Kwiryci, aby to i to by�o wykonane? Wtedy najpierw ka�dy obywatel odpowiada� �tak" lub �nie" i je�li wi�kszo�� w centurii o�wiadczy�a si� za �tak", uwa�ano to za g�os ca�ej centurii. Potem liczono g�osy wszystkich centurii, zaczynaj�c od centurii klasy pierwszej i �yczenie wi�kszo�ci uwa�ano za wol� ludu. Takie g�osowanie nazywamy po�rednim; w Atenach np. by�o g�osowanie bezpo�rednie, na zebraniu ludowym liczono g�osy wszystkich obywateli i o woli ludu decydowa�a ich wi�kszo��. Rzymianie byli bardzo dumni ze swego g�osowania wed�ug centurii, uwa�aj�c, �e w ten spos�b zachowuje si� wi�kszy porz�dek na zebraniach ludowych. Drug� charakterystyczn� cech� rzymskiego zebrania ludowego by�o to, �e m�g� na nim przemawia� jedynie kr�l lub w og�le osoba urz�dowa � lud odpowiada� tylko �tak" albo �nie", lecz nie wolno mu by�o wy�oni� spo�r�d siebie m�wc�w. Tak wi�c wygl�da�y zaprowadzone przez Serwiusza Tuliusza comitia centuriata. Lecz daj�c ludowi takie prawa, kr�l nie chcia�, aby biedni, kt�rych oczywi�cie by�o wi�cej, mieli przewag� nad bogatymi; uwa�a� bowiem, �e bogaci, jako ponosz�cy dla ojczyzny wi�cej ofiar, powinni posiada� i wi�kszy wp�yw. W tym celu postanowi�, aby bogate klasy mia�y znacznie wi�cej centurii ani�eli biedne � wskutek czego ka�da centuria bogatej klasy by�a mniejsza liczebnie i co za tym idzie, g�os ka�dego jej obywatela mia� wi�ksze znaczenie ni� obywatela z centurii klasy biednej. Oto dlaczego konstytucj� Serwiusza Tuliusza nazywamy arystokratyczn�. A wi�c od stanu maj�tkowego obywatela zale�a�a jego przynale�no�� do tej lub innej klasy; �e za� ten stan maj�tkowy cz�stej ulega� zmianie, niezb�dne by�o przeto dokonywanie w okre�lonych terminach spisu maj�tku obywateli. Taki spis Rzymianie nazywali cenzusem (census) i obchodzili bardzo uroczy�cie. Drug� wielk� zas�ug� Serwiusza Tuliusza by�o otoczenie murem ca�ego Rzymu ze wszystkimi jego siedmiu wzg�rzami. Szcz�tki tego muru Serwiusza przetrwa�y do dzi� dnia. W og�le Rzymianie zawsze z wielk� wdzi�czno�ci� wspominali tego kr�la; �ycie wszak�e jego by�o bardzo nieszcz�liwe. Ju� wspomnieli�my, �e Tarkwiniusz Stary umieraj�c pozostawi� dw�ch syn�w; byli to Lucjusz i Arruns. Pierwszy by� cz�owiekiem nami�tnym i gwa�townym, drugi � spokojnym i �agodnym. Uwa�aj�c ich za prawnych nast�pc�w tronu, Serwiusz wyda� za nich swoje c�rki, przy tym �agodn� za Lucjusza, a nami�tn� za Arrunsa, spodziewaj�c si�, �e w obydwu wypadkach rozs�dniejsze z ma��onk�w podzia�a pow�ci�gaj�co na drugie. 31 Lecz te wyrachowania go zawiod�y. Bardziej nieokie�znana z Tulii (Tuliae) � tak bowiem wed�ug rzymskiego obyczaju zwano c�rki Serwiusza Juliusza � potrafi�a zbli�y� si� do tego z kr�lewicz�w, kt�ry by� jej bli�szy pod wzgl�dem charakteru. Wkr�tce potem umiera nagle Arruns, jak r�wnie� i �agodna Tulia, a Lucjusz niebawem po�lubia owdowia�� bratow�, potwierdzaj�c tym haniebnym zwi�zkiem wiarogodn� pog�osk�, �e dokonana zosta�a podw�jna zbrodnia

tribus...

Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

Wątki