Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
)K A. 227. 01 d 918. (³rfcusz. O b raz 1. Przy grobie Eurydyki. Orfeusz op³akuje zmar³¹ ¿onê. ukochan¹ Eurydykê. Pogr¹¿ony w ¿alu i zadumie, nie dostrzega przyjació³, którzy staraj¹ siê go pocieszyæ. Nagle wezbrany ¿al zamienia siê w pieœñ, Orfeusz uderza w struny liry, b³agaj¹c bogów, by mu zwrócili Eurydykê Omieæ Orfeusza). Zwabione dŸwiêkami muzyki nimfy otaczaj¹ go ko³em, wzruszaj¹ca proœba Orfeusza zostaje wys³uchana. Zjawia siê Anio³ Œmierci, wys³annik Hadesu, by zaprowadziæ go do krainy zmar³ych, gdzie przebywa Eurydyka(taniec Anio³a Œmierci). Poniewa¿ ¿aden ¿ywy cz³owiek nie mo¿e ujrzeæ podziemnego królestwa Plutona. Anio³ przewi¹zuje Orfeuszowi oczy z³ot¹ przepask¹ i tak prowadzi go do Hadesu. O b raz 2. Hades. Strudzony d³ug¹ wêdrówk¹ Orfeusz przybywa do Hadesu i tu rzucaj¹ siê nañ krwio¿ercze furie(taniec furii). Lecz on uœmierza ich wœciek³oœæ dŸwiêkami swej cudownej liry(taniec Orfeusza). Wokó³ poety gromadz¹ siê cienie zmar³ech i moce piekielne, b³agaj¹c Orfeusza, by gra³ im sw¹ pieœñ pocieszenia. Zw abiony cudown¹ muzyk¹, zjawia siê tak¿e bóg Pluton, a u jego boku stoi Eurydyka. Orfeusz nie widzi jej, lecz wyczuwa obecnoœæ, i b³aga Plutona, by mu j¹ zwróci³. Wzruszony pieœni¹ poety bóg zgadza siê, pod warunkiem, ¿e Orfeusz nie spojrzy na odzyskan¹ ¿onê, dopóki nie wróc¹ na ziemiê. Zakaz ten m¹ci radoœæ ma³¿onków(pas de deux). W koñcu spragniony widoku umi³owanej, ateusz zrywa z oczu przepaskê. Eurydyka pada martwa. Anio³ Œmierci zabiera œpiewakowi lirê. Samotny, zrozpaczony Orfeusz wraca na ziemiê, gdzie otacza go rój rozszala³ych bachantek(taniec bachantek). Pozbawiony swej cudownej mocy, nie mo¿e ju¿ obroniæ siê pieœni¹, bachantki rozszarpuj¹ jego cia³o. Obraz 3. Apoteoza. Przy grobie Orfeusza ukazuje siê bóg Apollo z lir¹ zmar³ego œpiewaka. Wznosi j¹ wysoko w górê, g³osz¹c wielkoœæ i s³awê muzyka, nadaj¹c jego sztuce znamiona boskoœci. Treœæ baletu Orfeusz obejmuje tylko czêœæ powszechnie znanego mitu greckiego o œpiewaku, który cudown¹ gr¹ na lirze czarowa³ wszystko, co ¿yje. Akcja baletu jest jakby kondensacj¹ tego mitu, wyra¿aj¹c¹ to, co jest w nim najbardziej dramatycznego: ból Orfeusza po stracie Eurydyki i bezsilnoœæ po utracie liry. Balet rozpoczyna siê wiêc w momencie, gdy œpiewak op³akuje zmar³¹ 328. Orfeusz. ¿onê, nastêpnie zaœ akcja toczy siê nieprzerwanym w¹tkiem, oczyszczona z drugorzêdnych epizodów literackich. Muzyka, napisana na ma³¹ orkiestrê, prosta w fakturze, przejrzysta i zwarta, oszczêdna w œrodkach wyrazu i ostra w brzmieniu, pe³na jest ruchu i bogactwa odcieni dramatycznych. Zarówno kompozytor, jak i operuj¹cy œrodkami tañca neoklasycznego choreograf pos³u¿yli siê konwencj¹ barokow¹ baletu dworskiego z XVII w. Miino du¿ych walorów muzycznych Oyeurz Strawiñskiego nale¿y do baletów wystawianych stosunkowo rzadko, aczkolwiek w ostatnich larach liczba jogu realizacji znacznie wzros³a. Najwa¿niejsze realizacje: chór. A. Milloss, sc. P. Ciecia Wenecja 1948, balet Opery Rzymskiej: wersja Millossa, sc. P. Desyllas, wystawiona re¿ by³a w Operze Wiedeñskiej 15 III 1974, w obs M Birkrneyer i L. Scheuermann chór. D. Liszin, sc. M. Mayo, Pary¿ 16 XI 1948, 'Fheatre des Cbainps-Elysæes, Ballet des Champs-Elysees, w obs. Y. Algaroff Guillerm(Eurydyka)Wuppertal 1954, chór. E. Walter Hanower 1955, chór. Y. Georgi Monachium 1957. Opera, chór. A. Carter Leningrad 26 III 1962. Teatr Ma³y, chór. K. Bojarski, sc. E. Leszczyñski, w obs. X'. Panów i L. KlimowaStuttgan 6 VI 1970, Srungarter Ballett, chór. J. Cranko Amsterdam 21 li 1974. Het Nationale Ballet, chór. R.van Danrzig, sc. T.van Schayk, w obs. T. Peter i M. Aradi Londyn li VI 1982, The Royal Ballet, chór. K. MacMillan, sc. N. Georgiadis, w obs. P. Schaufuss i 1. Penney. W spomnieæ te¿ trzeba, ¿e warszawsk¹ inscenizacjê Orfeusza pokaza³ Balet Opery na Miêdzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Wiesbaden w maju 196-4, a nastêpnie w Essen. U Orfeusz L'Orfo)Baletowa adaptacja baœni muzycznej w 4 obrazach Claudio Monteyerdiego, opr. £rwh Kraack: libretto: Aleksandro Striggio: choreografia: Erich Walter: dekoracje: Heinrich Wendek kostiumy: X. Chris. Prapremiera: Wuppertal 5 li 1961, Ballett der Wuppertaler Buhnen. Premiera polska: £aid¿ 23 III 1975. Teatr Wielki. Osoby: Orfeusz-Joachim Kónig'Kazimierz WrzosckLau@er(Ma³gorzata Zalejska): Prozerpina-Irgê Koch(Liliana Kowalska)Pluton-Gunrer Martms(Kazimierz Knol): Charon-G. Martins(Bogdan Jankowski¹ Wyslanka-lngrid Emde(Janina Niesobska: Apollo: Pastuszek erynie. Ob³¹kana. Królowa. Kurtyzana, para kochanków, wojownicy, nimfy pasterze, menady. FatOe wokalne: Jerzy Artysz. 01 GT 618. Orfeusz 111. Mi³oœæ Orfeusza. Obraz 1. Nimfy i pasterze zanosz¹ mod³y do Orfeusza, by zst¹pi³ na ziemiê i obdarowa³ ludzi ³ask¹ œpiewu, ofiarowuj¹c mu w zamian najpiêkniejsz¹ z nimf, Eurydykê