Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
302—303. Przypominam, że Eudok-sja była córką Agafii, księżniczki ruskiej. 156 tylko decydująca wygrana w walce z Habsburgiem. Chciał się więc do niej dobrze przygotować i dlatego na przełomie 1277/8 r. odbył w Opawie zjazd z książętami polskimi28. Wybuch zbliżał się rzeczywiście coraz bardziej, Z początkiem lipca 1278 r. Otokar wyruszył z Pragi w kierunku Brna, gdzie miały go spotkać posiłki polskie, a może i ruskie. Stąd ruszył w kierunku Austrii. Główną siłę oczekujących go wojsk Rudolfa stanowili Węgrzy. Do rozstrzygającej walki przyszło pod Suchymi Krutami (Diirnkrut), w której Czesi ponieśli znaczną klęskę, a sam Przemyśl Otokar znalazł śmierć. Wszystkie prawie źródła omawiające tę bitwę wspominają o udziale Polaków. Jest tylko trudność w oznaczeniu, którzy książęta wzięli osobiście udział, a którzy tylko przysłali posiłki. Źródła niemieckie, czeskie i polskie mówią tylko ogólnikowo o posiłkach polskich. Jedynym źródłem, wymieniającym imiennie książąt polskich jest rymowana kronika Otokara styryjskiego, lecz udział wszystkich wymienionych przez kronikarza książąt słusznie historycy odrzucają. Otokar styryjski podaje, że między sprzymierzeńcami króla czeskiego był „Lew król Rusi" 29. Wiadomość ciekawa, lecz ani w źródłach czeskich, ani ruskich potwierdzenia tego nie mamy30. Że książęta polscy wysłali posiłki królowi czeskiemu, nie może ulegać wątpliwości, wszystkie bowiem źródła przyznają, że największe straty ponieśli Polacy. 28 Cont. Claustrone ob. IV, MGH SS, t. IX, s. 745; Rocznik Traski, MPH, t. II, s. 841; Roczn. Małopolski, ibid. t. III, s. 175; Roczn. franc. krak., ibid., s. 49. 29 Zob. B. Włodarski, Polska i Czechy, s. 86 i 87. 30 Niektóre roczniki niemieckie wspominają o udziale Rusinów po stronie Rudolfa (np. Chroń, magni presb. cont., MGH SS, t. XVII, s. 533). 157 Bezpośrednim następstwem klęski Przemyśla Otoka-ra był upadek jego planów utworzenia wielkiego państwa Przemyślidów. Zadecydowała ona także o przejściu spuścizny babenberskiej w ręce Habsburgów. Jednak biorącym udział w zmaganiach o tę spuściznę, początkowo między królem czeskim i węgierskim, a później między Przemyślem Otokarem i Rudolfem, książętom polskim i ruskim udział ten nie dał żadnych korzyści i naraził ich tylko na niepotrzebne straty w ludziach i dobytku. VII Zagadnienie pruskie w stosunkach polsko-ruskich w XIII w. Chociaż wiek XIII był okresem największego rozbicia dzielnicowego Polski, to jednakże i w tym czasie spotykamy się z ekspansją polską na zewnątrz. Naturalnie w ówczesnych warunkach dążenia ekspansywne realizowali poszczególni książęta na własną rękę, brak bowiem jednej zwierzchniej władzy nad całą Polską wykluczał realizację planów ogólnopolskich. Były wprawdzie przez cały wiek XIII dążenia •do przywrócenia dawnej władzy księcia zwierzchniego, co znajduje potwierdzenie w próbach opanowania Krakowa, który przecież w oczach współczesnych był ciągle stolicą księcia zwierzchniego, ale na wznowienie dawnej wczesnofeudalnej monarchii proces dziejowy już nie pozwalał, a warunki, które na przełomie XIII i XIV w. ułatwiły realizację procesu zjednoczeniowego, jeszcze nie dojrzały. O ile chodzi o dzielnicowe plany ekspansywne, to do takich zaliczyłbym plany Leszka Białego opanowania sąsiednich księstw ruskich, czy plany Konrada mazowieckiego podbicia plemion pruskich. Te ostatnie należałoby traktować jako kontynuację planów polskich jeszcze od czasów Bolesława Chrobrego l. 1 Zagadnienie pruskie omawiałem w dwóch pracach: Rywalizacja o ziemie pruskie w pół. XIII wieku, Roczn. Tow. Nauk. w Toruniu, Toruń 1958 i Problem jaćwiński 159 Znany nam kupiec-podróżnik Ibrahim Ibn Jakub w swojej relacji podaje, że państwo polskie od północy sąsiaduje z Prusami. Z przekazów źródłowych z czasów Mieszka I wynika, że w okresie kiedy Ibrahim zbierał wiadomości o wschodnich sąsiadach państwa wschodniofrankońskiego stosunki polsko-pruskie były raczej przyjazne, choć dla Polski oparcie granic o brzeg Bałtyku odpowiadające rozciągłości jej terytorium, byłoby bardzo korzystne. Da się to wytłumaczyć tym, że Polska w owych czasach całą uwagę miała zwróconą ku ujściu Odry i granicom zachodnim