Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.

otrzymał nagrodę Nobla). Słynny jego poemat pt. Jałowa ziemia stanowi demaskatorską diagnozę powojennego kryzysu cywilizacji (wydany został w 1922 r.), kreśli tragiczną wizję świata pogrążonego w pustce duchowej i rozkładzie. Również w Próżnych ludziach (1925 r.) znalazł wyraz pesymizm Eliota. Później podjął Eliot próbę rozwiązania dręczących poetę ogólnoludzkich problemów na gruncie filozofii chrześcijańskiej. Ostatni wybitny poemat Eliota pt. Cztery kwartety (1943 r.) jest zbiorem refleksji o tematyce osobistej, filozoficznej, historycznej i językowej. Intelektualna poezja Eliota podejmuje najbardziej podstawowe i złożone problemy filozoficzno-kulturowe i moralne, wyróżnia się ścisłością, precyzją i dyscypliną języka artystycznego oraz silnym związkiem z najważniejszymi nurtami dotychczasowej tradycji literackiej. Eliot jest też jednym z głównych twórców i teoretyków nowoczesnego dramatu poetyckiego, nawiązującego do misteryjnych form dramatu symboliczno-religijnego (Morderstwo w katedrze, The Rock) bądź podejmującego współczesną problematykę wyboru moralnego i powołania życiowego (Zjazd rodź inny, Cocktail Party i in.). Jako krytyk i eseista reprezentował ideał klasycystycznego obiektywizmu, akcentował stale wagę związków z tradycją kulturalną (The Sacred Wood i in.). Interesował się też teorią kultury. Wpływ Eliota był tak duży, że oddziałał on nawet na tych poetów, którzy występowali przeciwko estetyzmowi i przeintelektualizowaniu jego poezji. Należał do nich m. in. Wystan Hugh Auden (ur. 1907 r.), wybitny poeta i dramaturg o przekonaniach lewicowych, walczący w wojnie domowej w Hiszpanii po stronie republiki. 477 Współczesną tematykę społeczno-moralną i psychologiczną podejmuje cała plejada wybitnych nieraz pisarzy angielskich różnych orientacji, że wymienimy z najbardziej znanych takie nazwiska, jak: G. Green, A. Cronin, J. B. Priestley, C. Morgan, E. Waugh, J. Hilton, H. Spring, S. Maugham, K. Mansfield. A. West, E. Bowen, D. Du Maurier i in. W dziedzinie teatru angielskiego szczególną rolę odegrał Edward Gordon Craig (1872—1966), aktor, reżyser i scenograf, rzecznik teatru jako sztuki autonomicznej. Jego najtrwalszy wkład polegał na opracowaniu zasad nowej plastyki scenicznej, w której bryła i funkcjonalna budowa przestrzenna sceny, kolorystyka i światło uzyskały rolę równorzędną z innymi składnikami przedstawienia. Craig był inicjatorem antynaturalistycznej i antyiluzjonistycznej reformy teatru, wywarł poważny wpływ na rozwój teatru w całej Europie. Również w dziedzinie sztuki twórczość angielska pierwszej polowy XX w. rozwijała się w dużej mierze poprzez odrzucenie eklektyzmu wiktoriańskiego. Wiąże się ona z ruchem artystycznym zainicjowanym przez wspomnianego wyżej poetę i artystę Williama Morrisa, którego wpływ zaznaczył się w rozwoju sztuki dekoracyjnej, oddziałał na grafikę, architekturę i stał się podstawą europejskiego modernizmu. Z ruchem morrisowskim wiązało się budownictwo mieszkalne i dekoracja wnętrz, wyrażające tendencje do romantycznej malowniczości, nawiązujące do gotyckiej i wczesnorenesansowej architektury. Równocześnie duże znaczenie osiągnęły nowe materiały budowlane — żelazo i stal. Współczesna architektura angielska rozwija się pod silnym wpływem konstruktywizmu i funkcjonalizmu. zwłaszcza w budowlach użyteczności publicznej i przemysłowych. W rzeźbie dominują formy organiczne, figuralne niekiedy o tendencjach archaizujących lub surrealistycznych (H. Moore, B. Hepworth, R. Butler) lub abstrakcyjnych (L. Chadwick, J. Epstein, K. Armitage). Szeroką sławę zdobył Henry Moore (ur. 1898 r.), jeden z najwybitniejszych artystów współczesnych, sięgający w swych rzeźbach do inspiracji sztuki afrykańskiej i etruskiej. Głównym tematem jego dzieł jest postać ludzka o syntetycznych i monumentalnych kształtach. Jako jeden z pierwszych zajął się Moore problemem związania rzeźby z otaczającym ją krajobrazem. Potęgował wrażenie lekkości i trójwymiarowości rzeźby przez przewiercanie bryły otworami. Szeroką renomę uzyskał też Jacob Epstein (1880 — 1959), angielski rzeźbiarz, malarz i grafik pochodzenia polskiego. 478 Uprawiał głównie tematykę figuralną, tworzył rzeźby monumentalne, popiersia i portrety. W malarstwie silnie zaznaczył się nurt impresjonistyczny, obok niego wystąpił kierunek abstrakcyjny oraz nurt nawiązujący do mistycyzmu W. Blake'a. Po okresie stagnacji dopiero romantyzm wydał grupę wybitniejszych twórców muzycznych (W. S. Bennett, C. H. Parry). Wybitnym kompozytorem był Edward Elgar (1857—1934), twórca oratoriów i orkiestralnych wariacji, symfonii i koncertów. W czasie I wojny napisał pod wpływem uczuć inspirowanych patriotyzmem i sympatią dla oliar wojny m. in. uwerturę pt. Polonia (1915 r.), opartą na polskich melodiach i dedykowaną Ignacemu Paderewskiemu. W dziedzinie muzyki operetkowej szeroką sławę zdobyli A. Sullivan i S. Jones. Kierunek odnowy muzyki angielskiej, oparty na elementach ludowych, reprezentują: R. Vaughan Williams i G. Holst. Do wybitniejszych twórców należą też: D. F. Tovey. J. Ireland, A. Bax, A. Bliss, A. Rawsthorne i in. Czołowym kompozytorem angielskim jest współcześnie Benjamin Britten (ur. 1913 r.), uchodzący za największego angielskiego twórcę od czasów Purcella. autor oper (Peter Grimes)