Życie pisze najbardziej oryginalne, najbardziej komiczne, a jednocześnie najbardziej dramatyczne scenariusze.
Struwego i W. Wejd³ego. Na ³amach almanachu opublikowano utwór A. Achmatowej (t. l, 2) Poema bie¿ gieroja (Poemat bez bohatera), 57 wierszy O. Mandelsztama (t. 2), opowiadania i listy I. Babla (t. 3), materia³y autobiograficzne z archiwum W. Chodasiewicza, M. Cwietaje-wej i B. Sawinkowa (t. 4, 5), stenograficzny zapis z procesu I. Brodskiego, sporz¹dzony przez F. Wigdorow¹, poemat M. Cwietaje-wej (t. 5) Pieriekop oraz list A. Bie³ego do jego pierwszej ¿ony, A. Turgieniewej, w którym szczegó³owo informowa³ o nêdzy, fizycznym i duchowym ucisku spo³eczeñstwa rosyjskiego po przewrocie bolszewickim (t. 5). Lit.: W. Z³obin, Wozr. 1960.98. WOZNIESIENSKA Julia (w³aœc. Julia Ni- ko³ajewna Oku³owa, z d. Tarapowska), 14.9. 1940 Leningrad, prozaik i poetka. Córka wojskowego, in¿yniera budowlanego, przebywaj¹cego w Berlinie Wschodnim, gdzie mieszka³a w 1945-50. Studiowa³a w instytucie teatru, muzyki i filmu w Leningradzie, równoczeœnie wspó³pracuj¹c z nonkonformistycznymi krêgami twórczymi w ówczesnej sztuce. W 1964 zosta³a skazana na rok pracy przymusowej, a w 1976 na piêæ lat zes³ania. Jej wiersze, napisane w Leningradzie, w wiêzieniu i na zes³aniu, do 1966 ukazywa³y siê wy³¹cznie w periodykach, póŸniej rozpowszechniano je za poœrednictwem "* Samizdatu. Na Zachodzie wiersze W. zaprezentowa³o po raz pierwszy czasopismo "Grani" w 1978. Samowolny przyjazd z zes³ania do Leningradu do chorego dziecka spowodowa³, ¿e zosta³a na dwa lata osadzona w ³agrze (do czerwca 1979). PóŸniej w ramach nieoficjalnego ruchu rosyjskich kobiet bra³a udzia³ w zak³adaniu feministycznych periodyków Samizdatu, takich np. jak czasopismo religijne "Marija". 11.5.1980 razem z dwoma swymi synami zmuszona zosta³a do opuszczenia kraju. Do 1984 przebywa³a we Frankfurcie nad Menem, potem przenios³a siê do Monachium, gdzie pracuje w rozg³oœni radia "Swoboda". W trzech ksi¹¿kach, które opublikowa³a w 1985-87, powo³uj¹c siê na dokumenty ukazuje ciê¿k¹ dolê kobiet rosyjskich, w czwartej pt. Was die Russen uber Deutsche denken 1988 (Co Rosjanie s¹dz¹ o Niemcach) zebra³a wywiady z pisarzami rosyjskimi, m.in. z W. Wojnowiczem. W. uwa¿a siebie za pisarkê kobiec¹. Jej liryka ma przewa¿nie charakter autobiograficzny. Tytu³ nie opublikowanego, wiele razy konfiskowanego zbiorku wierszy Kniga rodak 1977 (Ksiêga rozstañ), okreœla g³ówne motywy jej ¿ycia i twórczoœci w ZSRR, a mianowicie roz³¹kê z ukochanymi, têsknotê, samotnoœæ, nadziejê i oparcie w chrzeœcijañskiej pokorze. W autobiograficznych reporta¿ach, zawartych w zbiorach Zapiski i¿ rukawa (Notatki z rêkawa), kr¹¿¹cych w Samizdacie w 1977, ¯enskij ³agier' w SSSR 1980 (Obóz kobiecy w ZSRR) oraz Romaszka bie³aja 1982 (Bia³y rumianek), przedstawia wstrz¹saj¹ce swoj¹ dokumentaln¹ prawd¹ cierpienia sowieckich kobiet w obozach karnych i poni¿aj¹ce godnoœæ ludzk¹ warunki ich ¿ycia (równie¿ seksualne- 713 WOZNIESIENSKI Andriej Andriejewicz go). Napisany w 1984/85 zbiór ¯enskij dieka-mieron 1987 (Kobiecy dekameron) ukszta³towa³a w formie cyklu ironiczno-komicz-nych opowiadañ dziesiêciu kobiet, które prezentuj¹ swoje intymne, typowe dla sowieckiej rzeczywistoœci kontakty z mê¿czyznami. W opowieœci Zwiezda Czernobyl 1987 (Gwiazda Czarnoby³) w klarowny, dokumentalny sposób na przyk³adzie losu trzech sióstr naœwietla okropne konsekwencje awarii reaktora atomowego w 1986 i towarzysz¹cych jej k³amliwych, oficjalnych informacji sowieckiego rz¹du. W ksiêdze pt. Briefe ilber die Liebe 1987 (Listy o mi³oœci), jeszcze nie opublikowanej w jêzyku rosyjskim, zebra³a autentyczne listy z ³agrów rosyjskich kobiet i dziewczyn, œwiadcz¹ce o ich ogromnym przywi¹zaniu do swych mê¿ów, dzieci i przyjació³, a tak¿e o fundamentalnej dla nich roli literatury i religii. Ukazuje przy tym nie tylko demoralizuj¹cy wp³yw na cz³owieka pobytu w sowieckich zak³adach penitencjarnych, lecz tak¿e przejawy w nich cz³owieczeñstwa, odpornoœci na cierpienia i przemoc dziêki ¿yciu duchowemu i g³êbokim przekonaniom religijnym. EmR, Ka91. Dz.: Wiersze: Grani 1978.108,1979.111-112; TW 1979.6; Wiestnik RChD 1979.128; Marija, 1981.1. Zapiski i¿ rukawa, Poiski, NY 1979.1 i Ju. 1991.1, 2; ¯eñski] ³agier w SSSR, Grani 1980.117; Romaszka bie³aja, tam¿e 1982.4, 1983.5-6; ¯eñski] diekamieron, Tel Aviv 1987; Zwiezda Czernobyl, NY 1987; Briefe iiber Liebe, Munchen 1987; Was die Russen ilber Geutsche denken, Miinchen 1988; O Gieorgii Michajfowie, Rodnik 1990.1; Wywiad: Dwadcat' Dwa 1990.70. Lit.: L. Dudkiewicz, N. Kononowa, Grani 1978. 108; E. Iljina, RM 1980.10.1; G. Leech-Anspach, Der Tagesspiegel, Berlin 1985.25.8, 1987.1.3, 1988.20.3; I. Rakusa, Die Zeit 1985.18.10, NZZ 1987.12.12; W. Kasack, OEu. 1986.12, s. 994, 1987.12, s. 933, 1988.12, s. 1117. WOZNIESIENSKI Andriej Andriejewicz, 12.5. 1933 Moskwa, poeta. Syn hydroin¿y-niera. W 1957 ukoñczy³ instytut architektury w Moskwie. W swej twórczoœci poetyckiej nawi¹zuje do tradycji poezji rosyjskiej lat 20. W 1962 mówi³ o B. Pasternaku jako o twórcy, którego rady uwa¿a dla siebie za najbardziej istotne i cenne. Dar poetycki ³¹czy ze zdolnoœciami do malarstwa. Podobnie jak B. Achmadulina i J. Jewtuszenko rozpocz¹³ swoj¹ karierê poetyck¹ w latach "* odwil¿y. Jego wiersze ukazywa³y siê na ³amach periodyków od 1958. Pierwsze tomiki poezji Pa-rabo³a (Parabola, 1962) i Mozaika opublikowa³ w 1960. Œmia³e pod wzglêdem formalnym jego wiersze wzbudza³y sensacjê w kraju i za granic¹. Dziêki temu szybko wyrobi³ sobie nazwisko w literaturze i móg³ czêsto odwiedzaæ zagranicê. Pobyt W. w USA znalaz³ odbicie w cyklu jego wierszy pt